Διά πότισμα γκαζόν, την άρδευση χλοοτάπητα με εκτοξευτήρες ποτίσματος εις το αυτόματο πότισμα κήπου με αρδευτικά συστήματα, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Προτού λάβει χώρα η ένταξη στο σχέδιο κηποτεχνίας και η συνακόλουθη εγκατάσταση γρασιδιού σε έναν ιδιωτικό και
ιδιόχρηστο κήπο με βάση τη διαμόρφωση η οποία έχει προκαθοριστεί από την αρχιτεκτονική κήπων, επιβάλλεται οι ιδιοκτήτες του συγκεκριμένου χώρου πρασίνου να ενημερώνονται για ορισμένες συγκεκριμένες, πάγιες και διαρκείς ανάγκες αυτού του χλοοτάπητα. Σε συνεννόηση με τον αρμόδιο εργολάβο τον οποίο εμπιστεύονται για την εκτέλεση του έργου που περιλαμβάνει τη διαμόρφωση κήπου ή την εν γένει κατασκευή κήπων, είναι απολύτως αναγκαίο να γνωρίζουν εκ των προτέρων το γεγονός ότι το γκαζόν είναι μία ιδιόμορφη καλλιέργεια η οποία με βάση τις επικρατούσες ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες χρειάζεται οπωσδήποτε υποστήριξη για όσο χρονικό διάστημα διακοσμεί το χώρο τους. Κυρίως εξ αιτίας των ξηροθερμικών συνθηκών, που επικρατούν σε μεγάλες χρονικές περιόδους του έτους, μία από τις βασικότερες και αδιαπραγμάτευτες όσον αφορά στην ικανοποίησή τους ανάγκες της χλόης, είναι αδιαμφισβητήτως το αυτόματο πότισμα γκαζόν με τους κατάλληλους εκτοξευτήρες ποτίσματος.
Το πότισμα γκαζόν ή η άρδευση χλοοτάπητα έχουν αποτελέσει κατά κόρον αφορμή για την υποβολή πλήθους ερωτήσεων
προς την ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ από τις φίλες και τους φίλους της. Τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό, οι φίλες και οι φίλοι μας εκφράζουν συνεχώς απορίες οι οποίες πολύ συχνά σχετίζονται τόσο με το χρόνο τον οποίο πρέπει να λειτουργούν τα αρδευτικά συστήματα, όσο και με την ποσότητα του νερού προκειμένου να είναι η άρδευση επαρκής. Με το παρόν άρθρο ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ γίνεται μία προσπάθεια έτσι ώστε να συμπυκνώσουμε τις απορίες και τις απαντήσεις γύρω από το πότισμα γκαζόν λαμβάνοντας, όμως, υπ' όψιν τις ανάγκες των ελληνικών κήπων. Εξ άλλου, ο καλλωπιστικός χλοοτάπητας είναι εκ φύσεως μία εγκατάσταση στον κήπο η οποία αδιαπραγμάτευτα απαιτεί ισοβίως μεγάλες ποσότητες σε νερό. Είτε πρόκειται για θερμόφιλα είδη γκαζόν, είτε ειδικώς για ψυχρόφιλα είδη γρασιδιού, οι ανάγκες καταναλώσεως ύδατος για τη διατήρηση της χλόης είναι αυξημένες ιδιαιτέρως όταν επικρατούν ξηροθερμικές συνθήκες. Δεν πρέπει να λησμονείται το ότι στην αρχιτεκτονική κήπου το γκαζόν κατά κύριο λόγο διαδραματίζει διακοσμητικό ή ψυχαγωγικό ρόλο, οπότε μπορεί να έχει διαφορετικές ανάγκες από το εάν ήταν σε ελεύθερη κατάσταση. Το μικροπεριβάλλον του κήπου, η μορφολογία και σύσταση του εδάφους, η ποιότητα του νερού, η εποχή, οι κλιματικές συνθήκες, η ποικιλία ή η υγεία του χλοοτάπητα, είναι μόνο μερικές από τις συνιστώσες οι οποίες επηρεάζουν το πρόγραμμα για την άρδευση γκαζόν.
Το δίκτυο για το αυτόματο πότισμα γκαζόν και τα αρδευτικά συστήματα τα οποία το συνοδεύουν χρειάζεται να
διαμορφώνονται και να διαρθρώνονται με βάση κάποιους συγκεκριμένους κανόνες οι οποίοι διέπουν τη λειτουργία των μηχανημάτων. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ήθελε να διευκρινίσει προς τις φίλες και τους φίλους της το ότι το σωστά και όχι ερασιτεχνικώς εγκατεστημένο σύστημα για το αυτόματο πότισμα χλοοτάπητα δε θα απαλλάξει από την αύξηση του λογαριασμού καταναλώσεως νερού. Εξ άλλου το γεγονός και μόνο ότι θα απαιτείται η διαρκής διαβροχή του γρασιδιού είναι αρκετό για να πιστοποιήσει την μελλοντική δέσμευση για κατανάλωση υδάτινων πόρων. Όμως, από την άλλη μεριά πρέπει να τονισθούν κάποια πάρα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα τα οποία προσφέρει ένα καλό αρδευτικό δίκτυο. Συγκεκριμένα, αυτό το οποίο εξασφαλίζει είναι: α΄) Λιγότερη κατανάλωση νερού σε σχέση με το νερό το οποίο θα έπρεπε να χορηγηθεί στο γκαζόν εάν το πότισμα χλοοτάπητα ελάμβανε χώρα με το χέρι ή με κακής αποδοτικότητος υποκατάστατα, β΄) Αποδέσμευση από την υποχρέωση να αφιερώνεται πολύτιμος προσωπικός χρόνος στην άρδευση ακόμα και σε ακατάλληλες ώρες του εικοσιτετραώρου, και γ΄) Πολύ καλύτερο τρόπο ομοιομορφίας και περιοδικότητος διαβροχής του γκαζόν. Επίσης, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ συστήνει κατά την κατασκευή του δικτύου για το αυτόματο πότισμα να χρησιμοποιούνται υλικά και εξοπλισμός τα οποία προέρχονται από την ίδια εγκεκριμένη και αξιόπιστη κατασκευάστρια βιομηχανία, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται μεγίστη συμβατότητα των τμημάτων που το συγκροτούν και βέλτιστη αποδοτικότητα λειτουργίας βάσει των τεχνικών προδιαγραφών χρήσεως αυτών των υλικών.
Ένα δίκτυο για το αυτόματο πότισμα γκαζόν σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο ελληνικό κήπο περιλαμβάνει δύο βασικές και
γενικές κατηγορίες υλικών. Η πρώτη αφορά στα απολύτως αναγκαία εξαρτήματα ή υλικά τα οποία απαιτούνται για το εύρυθμο πότισμα, όπως είναι η ενδεχόμενη τροφοδοσία από την πηγή ύδατος, ο προγραμματιστής, οι σωληνώσεις, τα καλώδια των πηνίων με τους ταχυσύνδεσμους, το σύστημα των ηλεκτροβαλβίδων με τα φρεάτια και το σύστημα των εκτοξευτήρων με τα ακροφύσια και τα φίλτρα τους. Η άλλη κατηγορία έχει να κάμνει με τα ποικίλα και πολυπληθή επικουρικά υλικά ή αρδευτικά μέσα τα οποία προσφέρουν περαιτέρω βελτίωση της αποδοτικότητας του συστήματος, όπως είναι για παράδειγμα οι αισθητήρες βροχής, οι αισθητήρες υγρασίας, οι αισθητήρες πάγου, οι αισθητήρες αέρος, τα προστατευτικά υλικά κατά των βανδαλισμών ή ακραίων καιρικών φαινομένων, τα συστήματα τηλεματικής ή παρακολουθήσεως δικτύου, τα φίλτρα, οι μηχανισμοί αυτοπροστασίας του δικτύου από δυσμενείς παραμέτρους λειτουργίας και οι προστατευτικές συνδέσεις. Μάλιστα, δεν είναι σπάνιο το γεγονός όταν κάποια υλικά τα οποία ανήκουν στη δευτέρα κατηγορία να κατατάσσονται στην πρώτη κατηγορία εφ' όσον οι συνθήκες λειτουργίας του δικτύου καθιστούν την παρουσία τους απολύτως αναγκαία. Επιπλέον, η τροφοδοσία του σε ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να γίνεται είτε μέσω μετασχηματιστή από κάποια ηλεκτρική πηγή περί των 220/230 Volts, είτε από μπαταρία ή μπαταρίες, οπότε επιλέγονται τα αντίστοιχα υλικά του δικτύου, διότι η τάση λειτουργίας επηρεάζει καταναγκαστικώς την εκλογή ορισμένων εξαρτημάτων, όπως είναι τα πηνία των ηλεκτροβαλβίδων. Όσο περνάει ο καιρός γίνεται προσπάθεια για να παρέχεται η δυνατότητα ώστε η τροφοδοσία σε ρεύμα να πραγματοποιείται ακόμα και με τη βοήθεια του ήλιου. Επίσης, καλό θα ήταν να τονισθεί το ότι δεν είναι σωστό να διενεργούνται πειράματα με συνδέσεις ηλεκτροβαλβίδων στον προγραμματιστή κατά τέτοιο τρόπο που ο αριθμός τους να υπερβαίνει τον προβλεπόμενο γιατί κάτι τέτοιο ενδέχεται να επηρεάσει δυσμενώς ή να καταστρέψει τόσο τη λειτουργία των πηνίων τους, όσο και τα κυκλώματα των προγραμματιστών. Όλα τα εξαρτήματα υποχρεωτικώς υπακούουν στις υποδείξεις και τις τεχνικές προδιαγραφές που έχουν προκαθορίσει οι αρμόδιες κατασκευάστριες βιομηχανίες.
Υπάρχουν διάφορες βιομηχανίες οι οποίες δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα στην Ελλάδα, αλλά κατά τη γνώμη της
ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ οι πιο σημαντικές προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και το Ισραήλ. Όμως, ανεξαρτήτως προελεύσεως ή καταγωγής, τα υλικά του αρδευτικού δικτύου δεν πρέπει να συνδυάζονται τυχαίως. Χρειάζεται να εγκαθίστανται μόνο όπου είναι αναγκαία για να εξυπηρετούν συγκεκριμένο σκοπό με βάση τις ανάγκες που προκύπτουν από τη συντήρηση γκαζόν. Επιπροσθέτως, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ήθελε να διευκρινίσει το ότι δεν είναι σωστό να εφησυχάζει κάποιος κάτοχος ενός χώρου πρασίνου όταν απλώς και μόνο βλέπει ροή νερού από τους εκτοξευτήρες. Σημασία έχει η εκροή νερού να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ρυθμών διαβροχής και επισωρεύσεως νερού για την άρδευση του χλοοτάπητα. Για αυτό στην πράξη πριν από οποιαδήποτε εγκατάσταση αρδευτικού δικτύου χρειάζεται οπωσδήποτε να διενεργείται έλεγχος του χώρου και των ποιοτικών ή ποσοτικών χαρακτηριστικών του νερού, όπως είναι η στατική και εκτιμώμενη λειτουργική πίεση, η αντίστοιχη παροχή, η αλατότητα, οι κίνδυνοι αντεπιστροφής ή η εκτίμηση επεκτάσεων των υπέργειων και υπόγειων τμημάτων των φυτών. Αυτές οι τακτικές παρέχουν τη δυνατότητα της πιο ορθολογικής επιλογής υλικών, όπως είναι οι σωλήνες με τη σωστή διατομή, που θα εξασφαλίζουν διαρκώς τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα με τις λιγότερες φθορές.
Ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες και νομογραφήματα, δηλαδή ειδικοί γεωμετρικοί πίνακες τεχνικών χαρακτηριστικών, που
διέπουν την κατασκευή ενός αρδευτικού συστήματος για το αυτόματο πότισμα γκαζόν. Θα μπορούσαν να αναφερθούν διάφορες τέτοιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, αναλόγως της παροχής και τη λειτουργικής πίεσης του νερού επιλέγονται διαφορετικοί σωλήνες ή ηλεκτροβαλβίδες. Ομοίως, τα βάθη ενταφιασμού των σωλήνων είναι προκαθορισμένα τουλάχιστον περί των εικοσιπέντε έως τριανταπέντε εκατοστών μέσα στο έδαφος (25 έως 35 cm), οπότε για αυτό υπάρχουν ειδικά μηχανήματα εκσκαφής τα οποία λέγονται "αυλακωτήρες" ή trenchers. Επιπροσθέτως, η διάταξη των εκτοξευτήρων πρέπει να είναι συγκεκριμένη, συνήθως τετραγωνική ή τριγωνική, με πλήρη επικάλυψη των ακτινών διαβροχής βάσει προδιαγραφών των βιομηχανιών κατασκευής, έτσι ώστε η διαβροχή του χλοοτάπητα να προσεγγίζει τις θεωρητικές ιδανικές συνθήκες και να είμαστε εις θέσιν να προβλέπουμε πώς θα διαμορφώνουμε το πρόγραμμα αρδεύσεως. Σε γενικές γραμμές, οι συνήθεις εγκαταστάσεις για το αρδευτικό δίκτυο των ελληνικών ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων είναι σχετικώς απλές όσον αφορά στο σχεδιασμό τους, αλλά η υλοποίηση της κατασκευής δεν είναι δυνατό να συνοδεύεται από προχειρότητα εξ αιτίας των δύσκολων εδαφοκλιματικών συνθηκών που συναντώνται στους περισσότερους χώρους πρασίνου. Από την άλλη μεριά, δεν πρέπει να λησμονεί μία φίλη ή φίλος της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ το γεγονός ότι το αρδευτικό δίκτυο είναι συνεχώς εκτεθειμένο στο περιβάλλον και για αυτό πρέπει από την αρχή να είναι σωστά κατασκευασμένο. Εξυπακούεται το ότι ένα άρτιο δίκτυο θα έχει ένα σχετικώς υψηλότερο αρχικό χρηματικό κόστος κατασκευής το οποίο απορρέει από την καλή ποιότητα των υλικών τα οποία διέπονται από όλες τις νόμιμες εγγυήσεις, αλλά και από το χρόνο σχεδιασμού και κατασκευής του. Όμως, εφ' όσον συντηρείται σωστά θα αποσβέσει το κόστος του πρακτικώς πολύ γρήγορα διότι θα υφίσταται ελάχιστες και αναμενόμενες φθορές, ο περιοδικός έλεγχός του θα είναι γρήγορος και η λειτουργία του αποδοτική στην κατανάλωση νερού. Αντιθέτως, ένα φθηνό ή προχείρως κατασκευασμένο δίκτυο θα έχει συνεχώς προβλήματα εκροών ή διαβροχής ή συμβατότητος, δεν θα μπορεί να προσαρμοστεί σε ενδεχόμενες ομαλές μεταβολές στην πίεση και παροχή του νερού, δύσκολα θα συντηρείται και οι επισκευές του θα είναι συνεχείς ή πολυέξοδες και τελικώς, ο χλοοτάπητας θα υποφέρει.
Άπαντες αντιλαμβάνονται το γεγονός ότι επειδή το αρδευτικό δίκτυο είναι στην πράξη νευραλγικής σημασίας για την
επιβίωση του χλοοτάπητα, είναι αδιανόητο για το άτομο το οποίο αναλαμβάνει την ευθύνη για τη διεκπεραίωση των εργασιών γύρω από την αρχιτεκτονική, κατασκευή, διαμόρφωση ή συντήρηση κήπου να μην έχει εμπειρία ή κατάρτιση σχετικώς με το τεχνικό τμήμα του δικτύου, καθώς και γνώσεις περί των αναγκών για το πότισμα των φυτών. Όμως, και οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες των κήπων οφείλουν να συνειδητοποιήσουν το ότι ο χώρος τους είναι στην ουσία προέκταση του οικιακού ή επαγγελματικού περιβάλλοντός τους, οπότε οι επενδύσεις τους σε χρήματα χρειάζεται να είναι ανάλογες των προσδοκιών τους. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ ακολουθεί μία πάγια τακτική όσον αφορά στις συμβουλές και προτάσεις της προς τους πελάτες της, συνιστώντας ευθύς εξ αρχής να δίδεται ιδιαιτέρα έμφαση και βαρύτητα στην κατασκευή ενός ολοκληρωμένου και σωστού αρδευτικού δικτύου και όχι στην εγκατάσταση άλλων υλικών κηποτεχνίας για τη διακόσμηση κήπου, όπως είναι για παράδειγμα κάποιο άγαλμα ή ένα μεγάλο φυτό. Τα διακοσμητικά στοιχεία και τα εντυπωσιακά καλλωπιστικά φυτά μπορούν κατά κανόνα να εγκατασταθούν κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον όταν οι οικονομικές δυνατότητες το επιτρέψουν, αλλά αντιθέτως το αυτόματο πότισμα για όλα τα φυτά πρέπει να παρέχει τις υπηρεσίες του κάμνοντας χρήσιν του μεγίστου των δυνατοτήτων του εκ της πρώτης στιγμής της λειτουργίας του.
Η πιο συχνή ερώτηση που απευθύνεται προς την ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ είναι αυτή της οποίας ο βασικός σκοπός υποβολής της είναι η άντληση πληροφοριών για συμβουλές κηπουρικής ή κηποτεχνίας εν γένει, που αφορούν στο πόσο και στο κάθε πότε πρέπει να ποτίζεται το γκαζόν. Δυστυχώς, η απάντηση είναι αδύνατο να είναι ακριβής σε πρακτικό επίπεδο διότι αυτή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν το πότισμα χλοοτάπητα. Θα μπορούσαμε, όμως, να μεταλαμπαδεύσουμε προς τις φίλες και τους φίλους μας ορισμένες γενικές κατευθυντήριες αρχές οι οποίες διέπουν την άρδευση και αφορούν πάντοτε σε υγιείς καλλωπιστικούς χλοοτάπητες που διακοσμούν τους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους χώρους πρασίνου. Βεβαίως, όμως, όπως προσδιορίζεται και στους όρους χρήσεως του ιστοτόπου ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, διασαφηνίζουμε ότι τον τελικό λόγο στην άρδευση του χλοοτάπητα θα έχει πάντοτε ο συντηρητής του κήπου.
Έτσι, λοιπόν, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ συνιστά το νερό για το πότισμα γκαζόν ή του κήπου εν γένει να μην χαρακτηρίζεται από
υψηλή αλατότητα και σκληρότητα, διαφορετικώς το γκαζόν θα αντιμετωπίζει μονίμως προβλήματα τα οποία θα το υποβαθμίζουν αισθητικώς δημιουργώντας ολιγότερο ή περισσότερο σοβαρά προβλήματα, όπως είναι για παράδειγμα οι τροφοπενίες, οι χλωρώσεις, οι αδυναμίες αναπτύξεως ή η υποβάθμιση της ποιότητας εδάφους. Επιπροσθέτως, καλό θα ήταν το pH να κυμαίνεται περίπου στην περιοχή του ουδετέρου. Κατά την εκτίμησή μας για την καλλιέργεια καλλωπιστικού γκαζόν με καλαμοειδή φεστούκα, δηλαδή Festuca arundinacea, στον ελληνικό ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο προτείνεται η αγωγιμότητα να μην ξεπερνάει τις χίλιες διακόσιες (1200) μονάδες µS/cm σε 25 βαθμούς της κλίμακος Κελσίου, ενώ αντιθέτως, κάτω από τις πεντακόσιες (500) μονάδες θεωρείται χαμηλή. Υπάρχουν, όμως, κάποια θερμόφιλα είδη, όπως είναι ποικιλίες ζοΰσια (Zoysia sp.) ή βερμούδα (Cynodon sp.), που ανέχονται την άρδευση με κακής ποιότητας νερό, αλλά δεν συστήνουμε να γίνεται κάτι τέτοιο ειδικώς όπου τα εδάφη είναι άγονα και εκτεθειμένα στον ήλιο και τον αέρα. Βεβαίως, όταν κρίνεται σκόπιμο είναι δυνατή η παρεμβολή ειδικών φίλτρων ή συστημάτων επεξεργασίας νερού στο αρδευτικό δίκτυο προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα του νερού προστατεύοντας ταυτοχρόνως τόσο τα τμήματα του δικτύου, όσο και την ποιότητα του εδάφους. Οι ανάγκες σε άρδευση, ειδικώς στη νότιο Ελλάδα ή σε νησιωτικά τμήματά της, αυξάνονται κατακορύφως με την έλευση των θερμών μηνών του έτους. Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας το ότι με το πότισμα γκαζόν επιδιώκουμε να είναι διαρκώς νοτισμένο το έδαφος μέχρι του βάθους των περίπου δεκαπέντε εκατοστών (15 cm). Εάν ένα γρασίδι διψάει, τότε μπορούμε εμπειρικώς να το διαπιστώσουμε με την παρατήρηση των ιχνών από τις πατημασιές που γίνονται όταν περπατάει κάποιος ενήλικος άνδρας στην έκταση με το χλοοτάπητα. Πιο συγκεκριμένα, εφ' όσον η πατημένη χλόη δεν δείξει ότι έχει την τάση να ανασηκωθεί μετά από ένα δεκάλεπτο, τότε μάλλον έχει αρχίσει να διψάει. Μία άλλη μέθοδος είναι αυτή με ένα μεγάλο σταυροκατσάβιδο, το οποίο όταν βυθίζεται με δυσκολία στο χώμα σημαίνει ότι το έδαφος πρέπει να δεχθεί νερό.
Η έλλειψη νερού στο γρασίδι πιστοποιείται αρχικώς με μία σειρά από συγκεκριμένα συμπτώματα. Παρατηρείται
μεταχρωματισμός κατά τον οποίο τα φύλλα του γκαζόν αποκτούν μία σκούρα, πρασινογκρίζα εμφάνιση. Περιορίζεται η στιλπνότητά του, ενώ σταδιακώς τα φύλλα κατσαρώνουν μικραίνοντας την επιφάνειά τους, δηλαδή λεπταίνουν. Σε βαρεία λειψυδρία το γκαζόν λεπταίνει πάρα πολύ και τελικώς ξεραίνεται το υπέργειο τμήμα του το οποίο παίρνει τη χαρακτηριστική ξανθοκίτρινη όψη των ξεραμένων χόρτων. Εάν γίνει έγκαιρη επέμβαση υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να επανέλθει, αλλά μάλλον θα είναι πιο αραιό. Μεγαλύτερες επιπτώσεις από τη λειψυδρία υφίσταται συνήθως η καλαμοειδής φεστούκα, που μπορεί να καταστραφεί ολοσχερώς. Από την άλλη μεριά, επίσης, η περίσσεια νερού σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος δημιουργούν δυσμενείς και προβληματικές καταστάσεις. Η υπερβολική υγρασία ευνοεί την εκδήλωση σοβαρών φυτοπαθολογικών καταστάσεων, όπως είναι οι μυκητολογικές ασθένειες γκαζόν, ενώ στα πιο σκιερά μέρη μπορεί να αναπτυχθούν πρασινίλες τα οποία επιπροσθέτως αυξάνουν την οξύτητα του εδάφους.
Το πότισμα γκαζόν ενδείκνυται να λαμβάνει χώρα κατά τις πρωινές ώρες μετά από τις τέσσαρες τα ξημερώματα έως τις
οκτώ με εννέα το πρωί. Έτσι, ελαχιστοποιείται η εξάτμιση, αλλά και η παραμονή νερού στην επιφάνεια του εδάφους ή στα πυκνά φύλλα, γεγονότα τα οποία με την ταυτόχρονη έκθεσή τους στην ηλιακή ακτινοβολία ευνοούν την ανάπτυξη φυτοπαθογόνων οργανισμών. Εάν υπάρχει η σχετική ανάγκη θα μπορούσε να διενεργηθεί η άρδευση και κατά τις απογευματινές ώρες, αρκεί η ηλιοφάνεια να μην είναι έντονη, αλλά και να μην έχει νυκτώσει. Επίσης, θα πρέπει να είναι πλούσιο για να επιτύχει τον εμπλουτισμό του εδάφους μέχρι του βάθους τουλάχιστον των δέκα εκατοστών (10 cm). Τις ημέρες της ζέστης του καλοκαιριού το πότισμα πρέπει να διεξάγεται αδιάκοπτα τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα, εκτός και εάν το γκαζόν δείχνει ότι έχει μεγαλύτερες ανάγκες σε νερό, όποτε αυτό μπορεί να χορηγείται ακόμη και καθημερινώς. Δυστυχώς, οι μεταβολές στις κλιματικές συνθήκες οι οποίες δημιουργούν πιο έντονες και χρονικώς παρατεταμένες ξηροθερμικές συνθήκες, σε συνδυασμό με τα βαριά εδάφη των κήπων, έχουν επιβάλλει την εντατικοποίηση των αρδευτικών κύκλων. Υπό ιδανικών συνθηκών η άρδευση θα έπρεπε να διεξάγεται σε επαναλαμβανόμενους κύκλους κάθε φορά που πραγματοποιείται το πότισμα χλοοτάπητα, χορηγώντας ποσότητες νερού ικανές κάθε φορά να απορροφώνται γρήγορα από το έδαφος. Δυστυχώς, όμως, η πρακτική εμπειρία έχει καταδείξει το ότι
αυτή η τακτική δεν είναι πάντοτε αποτελεσματική σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο. Ο επιμερισμός του ποτίσματος σε πολλές φάσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να περιορίσει πάρα πολύ τα οφέλη από την άρδευση χλοοτάπητα επειδή η υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος και εδάφους εξατμίζει το νερό με γρήγορο ρυθμό. Επίπτωση αυτού του γεγονότος είναι η χλόη να μην μπορεί να αξιοποιήσει φυσιολογικά το νερό με τις ρίζες της. Έτσι, εξαναγκαζόμαστε να αρδεύουμε χωρίς να επιμερίζουμε τη δοσολογία μέσα στην ημέρα ή λειτουργούμε το δίκτυο μόνο δύο φορές σε κάθε κύκλο ποτίσματος. Βεβαίως, επειδή αυτή η άρδευση μπορεί να οδηγήσει σε πιο γρήγορο ξέπλυμα του εδάφους από τα θρεπτικά στοιχεία του, χρειάζεται να μεριμνούμε για το συνεχή εμπλουτισμό του με λιπάνσεις. Εξαίρεση από αυτήν την κατάσταση αποτελεί η περίπτωση των κεκλιμένων επιφανειών του γκαζόν, όπου η εγκατάσταση για το αυτόματο πότισμα θα πρέπει να γίνει με ειδική κλίση των εκτοξευτήρων, οπότε η αναγκαστική απορροή των μεγάλων όγκων νερού μάς υποχρεώνει να ποτίζουμε πολλές φορές την ημέρα.
Πρέπει να τονισθεί προς τις φίλες και τους φίλους της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ το ότι τη στιγμή κατά την οποία ποτίζεται ο
χλοοτάπητας ένα σημαντικό τμήμα του νερού δεν αξιοποιείται από το γκαζόν, αλλά διαχέεται στο περιβάλλον. Όπως έχει προαναφερθεί, ο όγκος του νερού που χρειάζεται για το πότισμα γκαζόν κάθε φορά είναι πρακτικώς αδύνατον να προσδιοριστεί για όλους τους κήπους διότι είναι συνάρτηση των αναγκών του χλοοτάπητα. Κατά κανόνα τα βαριά, αργιλοπηλώδη εδάφη συγκρατούν νερό το οποίο δύσκολα το αποδίδουν στο γρασίδι, ενώ τα ελαφρά στεγνώνουν πιο γρήγορα. Επίσης, τα συμπιεσμένα από τη συχνή χρήση εδάφη απορροφούν δύσκολα το νερό. Ομοίως, τα εδάφη τα οποία υποφέρουν από υδροφοβία δεν μπορούν να ξεδιψάσουν, ούτε να θρέψουν το γρασίδι. Επομένως, πριν την εγκατάσταση του χλοοτάπητα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την επεξεργασία του εδάφους που θα υποδεχθεί το γκαζόν, ενώ κατά τη διάρκεια της ζωής του θα πρέπει να ακολουθείται ειδικό πρόγραμμα για την αποβρύωση ή γενικώς τη συντήρηση γρασιδιού.
Είναι ευνόητο το ότι το πότισμα χλοοτάπητα, όπως κάθε φυτού που διακοσμεί τον κήπο, γίνεται με βάση τις ανάγκες του και βάσει των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν και όχι αναλόγως της εποχής. Φυσικά, τους χειμερινούς μήνες το πότισμα θα ελαττώνεται στο ελάχιστο και την άνοιξη θα αρχίζει να ενισχύεται, αλλά σε τί έκταση θα γίνει αυτό δεν είναι προκαθορισμένο. Εάν ο χειμώνας είναι ζεστός και άνυδρος, τότε ο χλοοτάπητας θέλει υποστήριξη τουλάχιστον μία φορά ανά δεκαήμερο. Σαν μέτρο συγκρίσεως εφ’ όσον η εγκατάσταση του αρδευτικού συστήματος είναι η πρέπουσα και το γκαζόν δεν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι τα συνηθέστερα μείγματα γκαζόν ψυχρόφιλων ειδών τα οποία έχουν εγκατασταθεί στην Αττική υπό ιδανικών συνθηκών ποτίσματος χρειάζονται καθημερινώς τις ημέρες με τις πιο έντονες ζέστες περί των εξακοσίων με επτακοσίων λίτρων (600 με 700 lt) νερού ανά εκατό τετραγωνικά μέτρα (100 m2) επιφανείας γκαζόν. Σε άλλες περιοχές με εντονότερες ξηροθερμικές συνθήκες ο όγκος του νερού μπορεί να αυξηθεί έως και 50%, ενώ σε πιο υγρές και δροσερές μπορεί να μειωθεί κατά 40%. Τέλος, εάν ο χλοοτάπητας αποτελείται από θερμόφιλα είδη, τότε όλες οι ανωτέρω τιμές μπορούν να μειωθούν ακόμα έως και στο μισό.
Κλείνοντας, δεν χρειάζεται να τονισθεί ξανά η μεγάλη σημασία του ποτίσματος για όλα τα καλλωπιστικά γρασίδια τα οποία διακοσμούν τους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους. Θα επαναλάβουμε, όμως, την προτροπή μας προς τις φίλες και τους φίλους της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ να μεριμνούν εξ αρχής για την εγκατάσταση ενός αξιόπιστου αρδευτικού δικτύου, ακόμα και εάν κάτι τέτοιο επιβάλλει την αναβολή ή την καθυστέρηση στην εγκατάσταση άλλων διακοσμητικών στοιχείων κήπου.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων