Διά βελτίωση εδάφους εις τα προβληματικά εδάφη με ασβέστιο ή ασβεστούχα εδάφη, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ είναι επαρκώς ενημερωμένοι για ζητήματα τα οποία αφορούν στην περιποίηση
κήπου, ώστε να γνωρίζουν το πόσο σημαντικό ρόλο για την ευημερία του κήπου ή την υγεία των καλλωπιστικών φυτών διαδραματίζει η καλή ποιότητα εδάφους. Όμως, πάρα πολλές φορές, ειδικώς στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους στη νότια Ελλάδα, τα εδάφη δεν διακρίνονται για τα αξιόλογα χαρακτηριστικά γονιμότητος ή δομικής διαρθρώσεως και συστάσεως. Παρατηρούνται προβλήματα τα οποία ταλαιπωρούν τους φυτικούς οργανισμούς και ταυτοχρόνως, αυξάνουν το χρηματικό κόστος για τη συντήρηση κήπων. Αυτές οι καταστάσεις επιδρούν δυσμενώς στη θρέψη, αλλά και στην αντοχή των φυτών έναντι καταπονήσεων τις οποίες υφίστανται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Από τα πιο γνωστά προβληματικά εδάφη είναι τα ασβεστούχα εδάφη, δηλαδή εκείνα τα οποία ταλαιπωρούνται από το ασβέστιο και τις χημικές ενώσεις του.
Σε γενικές γραμμές τα ασβεστούχα εδάφη στους κήπους είναι εκείνα τα οποία περιέχουν στον όγκο τους κυρίως το άλας του ανθρακικού ασβεστίου, δηλαδή CaCO3, υπό συγκεντρώσεως η οποία χαρακτηρίζεται εκ ποσοστού άνω του δέκα τοις εκατό (10%). Για τις ανάγκες της κηποτεχνίας, η υπέρβαση αυτού του ορίου επηρεάζει δυσμενώς τις φυσικοχημικές ιδιότητες του εδάφους ειδικώς όταν έχει υψηλό pH, τη διαθεσιμότητα και απορρόφηση των αναγκαίων θρεπτικών στοιχείων για την ομαλή ανάπτυξη των φυτών, καθώς επίσης και την υδατική ισορροπία. Κάτω από το όριο του 10% τα εδάφη δεν έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα με τη δυσμενή διαμόρφωση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων τους. Αξίζει να τονιστεί το ότι τέτοιου είδους ασβεστούχα εδάφη εμφανίζονται συχνότερα σε περιοχές με λίγες βροχοπτώσεις, υψηλές θερμοκρασίες και μεγάλη εξάτμιση νερού από το έδαφος κατά τη φάση της εξατμισοδιαπνοής. Στην Ελλάδα και ιδιαιτέρως στα νοτιότερα τμήματά της απαντώνται συχνά αυτές οι εδαφοκλιματικές προϋποθέσεις, αλλά η χώρα μας εν γένει χαρακτηρίζεται εκ της παρουσίας ενός σημαντικώς υψηλού ποσοστού από ασβεστούχα εδάφη.
Είναι ευκαιρία να διευκρινισθεί στους αναγνώστες της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ η παράμετρος ότι το χημικό στοιχείο του ασβεστίου ή Ca είναι ένα ιδιαιτέρως χρήσιμο στοιχείο για τη ζωή των φυτών, ενώ συμβάλλει στη βελτίωση των ποσοτικών ή ποιοτικών χαρακτηριστικών των καρπών τους οποίους παράγουν τα καρποφόρα δέντρα και υπόλοιπα φυτά κήπου. Μάλιστα, εκτός των άλλων ιδιοτήτων του, αποτελεί σημαντικό συστατικό των φυτικών κυτταρικών τοιχωμάτων. Όμως, χρειάζεται να έχουμε στο μυαλό μας το γεγονός ότι το ασβέστιο στο εσωτερικό των φυτών δεν μετακινείται εύκολα προς τους νέους φυτικούς ιστούς και για αυτό οι παλαιότεροι ιστοί είναι συνήθως πιο πλούσιοι σε συγκέντρωση αυτού του στοιχείου.
Τα ασβεστούχα εδάφη δημιουργούν μικρότερα ή μεγαλύτερα προβλήματα σε πολλά από τα καλλιεργούμενα φυτά στον κήπο και ιδιαιτέρως σε εκείνα τα οποία προτιμούν όξινα ή υπόξινα εδαφικά υποστρώματα. Οι πιο χαρακτηριστικές ανωμαλίες οι οποίες οφείλονται στα ασβεστούχα εδάφη είναι: α΄) Η επιτάχυνση της απώλειας αζώτου από το έδαφος και τα φυτά όταν χορηγούνται αμμωνιακά λιπάσματα, β΄) Η χημική αλληλεπίδραση και αντίδραση του φωσφόρου κατά την παρουσία πλεονάζοντος ασβεστίου, που προκαλούν στο έδαφος νέες χημικές ενώσεις οι οποίες διακρίνονται από χαμηλότερο ή υψηλότερο βαθμό αδιαλυτότητος, με άμεσο επίπτωση να μην είναι καταλλήλως αξιοποιήσιμος ο φώσφορος από τα φυτά , γ΄) Η αδυναμία αρκετών θρεπτικών ουσιών να διαλυθούν στο έδαφος ώστε να αξιοποιηθούν επαρκώς από τα ριζικά ινίδια των φυτών, και δ΄) Η υπερβολική σκλήρυνση του επιφανειακού στρώματος του εδάφους όπου το χώμα μοιάζει με σκληρή πέτσα, οπότε δεν μπορεί να κυκλοφορήσουν επαρκώς τόσο το νερό, όσο και τα αέρια για να ανταλλαχθούν με το περιβάλλον.
Προκειμένου να αποφευχθούν αρκετές από τις δυσάρεστες καταστάσεις οι οποίες πλήττουν τον κήπο με ασβεστούχο έδαφος, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ προτείνει στις φίλες και τους φίλους της να προσπαθούν να καλλιεργούν φυτά με υψηλή ανοχή ή αντοχή σε ασβεστούχο έδαφος, όπως είναι για παράδειγμα η λεβάντα, η αγγελική και η δάφνη Απόλλωνος, αλλά και να επεξεργάζονται το έδαφος με το χώμα του πριν προχωρήσουν στη φάση για την κατασκευή ή διαμόρφωση κήπου. Τότε ενδείκνυται και χρειάζεται να εμπλουτίζεται το έδαφος με οργανική ουσία σε ποσοστό που να ξεπερνάει το τέσσαρα τοις εκατό (4%) της εδαφικής μάζας και να προστίθενται κατά την επεξεργασία εδάφους επαρκείς ποσότητες περλίτη ή άλλων εδαφοβελτιωτικών υλικών, όπως είναι για παράδειγμα η ξανθιά τύρφη. Επιπροσθέτως, όταν ένα έδαφος κήπου έχει προδιάθεση για να μετατραπεί σε ασβεστούχο πρέπει το πότισμα των φυτών να γίνεται συχνότερα υπό μικρότερων ποσοτήτων ύδατος με τη χρήση σταλακτών μικροπαροχής ύδατος ή κατάλληλων αρδευτικών υλικών, ώστε να διατηρείται σταθερή υγρασία χωρίς να ξηραίνεται το χώμα το οποίο καλύτερα να διατηρείται διαρκώς νοτισμένο. Ομοίως, είναι λογικό να υπολογίζονται με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια τα θρεπτικά στοιχεία τα οποία χορηγούνται στα φυτά διά μέσω των λιπάνσεων με προϊόντα τα οποία συμβάλλουν στο να μειώνεται η οξύτητα του εδάφους, όπως είναι η θειική αμμωνία ή το φωσφορικό μονοαμμώνιο. Οπωσδήποτε χρειάζεται από την αρχή της δημιουργίας κήπου να γνωρίζουμε την ποιότητα του νερού της αρδεύσεως που χρησιμοποιείται στον κήπο, διότι τα ακατάλληλα νερά όπως τα αλατούχα, θα προκαλέσουν ή θα επιδεινώσουν το πρόβλημα.
Από την άλλη μεριά η βελτίωση εδάφους κήπου, που χαρακτηρίζεται ασβεστούχο, είναι μία δύσκολη διαδικασία και πολλές φορές οι προσπάθειές μας προσδιορίζονται από μάλλον πρόσκαιρα αποτελέσματα. Υπό ιδανικών συνθηκών συντηρήσεως είναι ευνόητο το ότι για να γνωρίζουμε επακριβώς τη σύσταση του εδάφους στον κήπο μας χρειαζόμαστε εκτεταμένη εργαστηριακή ανάλυση εδάφους. Σαν εμπειρική ερασιτεχνική ένδειξη περί του πόσο ασβεστούχο έδαφος έχει ο κήπος μας μπορούμε να παρατηρήσουμε το πόσο πολύ θα αφρίσει το ξηρό χώμα εάν στάξουμε επάνω του το χυμό ενός λεμονιού. Τα ασβεστούχα εδάφη θα μπορούσαν να βελτιωθούν με τη χρήση λιπασμάτων τα οποία, ως προαναφέρθηκε, περιορίζουν την οξύτητα του εδάφους. Μία πιο δραστική επέμβαση γίνεται με προσεκτική χορήγηση θείου στο έδαφος, αλλά η ποσότητα η οποία χρειάζεται θα καθοριστεί μετά από σχετική εργαστηριακή εδαφολογική ανάλυση. Ενδεικτικώς και μόνον η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα υποστηρίξει το ότι ανά εκατό τετραγωνικά μέτρα (100 m2) εδάφους κήπου το οποίο διαθέτει οργανική ουσία περίπου δύο τοις εκατό (2%) χρειάζονται δώδεκα έως δεκατρία κιλά (12 έως 13 Kgr) θειάφι στα αμμώδη εδάφη ή είκοσι έως είκοσι δύο κιλά (20 έως 22 Kgr) θειάφι στα αργιλώδη εδάφη προκειμένου να μειωθεί το pH από 8 μονάδες σε 6,5 μονάδες για ένα μέσο βάθος εδάφους περί των τριάντα εκατοστών (30 cm). Ομοίως, για να μεταβληθεί το pH από 7,5 μονάδες σε 6,5 μονάδες χρειάζονται αντιστοίχως πέντε έως έξι κιλά (5 έως 6 Kgr) θειάφι και δέκα έως ένδεκα κιλά (10 έως 11 Kgr) θειάφι.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων