Διά ζιζάνια κήπου και γκαζόν, όπως η οξαλίδα ή Oxalis sp, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Ένας κήπος, όπως όλες οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ γνωρίζουν, συγκροτείται και χαρακτηρίζεται κυρίως εκ των
φυτών τα οποία εγκαθιστούμε στο διαθέσιμο χώρο πρασίνου. Το έδαφος αποτελεί τον τόπο όπου μεγαλώνουν αυτά τα φυτά. Τα τελευταία είναι σύνηθες να ανταγωνίζονται αναμεταξύ τους, άλλοτε σε μεγαλύτερο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό. Όμως, είναι επίσης συνηθισμένο φαινόμενο να εμφανίζονται μόνα τους στον κήπο κάποια άλλα φυτά τα οποία είναι απρόσκλητοι επισκέπτες. Χωρίς εμείς να το επιθυμούμε ερχόμαστε αντιμέτωποι με την παρουσία και δράση φυτών τα οποία διακρίνονται από τη μεγάλη δυναμικότητα όσον αφορα στην ανάπτυξή τους, αλλά και από την εξαιρετική τους ικανότητα να επιβιώνουν έναντι πάσης φύσεως αντιξοοτήτων ή καταπονήσεων. Αυτά είναι τα ζιζάνια κήπου που ανταγωνίζονται τα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας και ιδιαιτέρως το γκαζόν. Ένα από τα πιο συνηθισμένα ζιζάνια κήπου με διακριτή παρουσία σχεδόν σε άπαντες τους ελληνικούς ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους είναι η περίφημη οξαλίδα.
Η οξαλίδα ή Oxalis sp., που ανήκει στην οικογένεια Oxalidaceae, είναι ένα αρκετά όμορφο χαμηλό φυτό το οποίο φύεται
κατά κόρον στο έδαφος ή σε γλάστρες. Κατά κανόνα δείχνει προτίμηση σε σχετικώς σκιερά, νοτισμένα ή ελαφρώς όξινα χώματα, ενώ έχει αξιόλογη αντοχή στη ρύπανση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Υπάρχουν πάρα πολλά είδη και ποικιλίες, αλλά στους ελληνικούς κήπους μάς απασχολούν περισσότερο η Oxalis corniculata και η Oxalis pes-caprae. Είναι γνωστή επίσης με ονόματα, όπως "ξυνήθρα" ή "ξυνίτσα" ή "ξυνίδα" ή "ξυνάλατη" επειδή τη χαρακτηρίζει μία υπόξινη και ελαφρώς αλμυρά γεύση. Υπάρχουν άτομα τα οποία την καταναλώνουν υπό της μορφής εδωδίμου χόρτου, αλλά η βρώση της σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να αποβεί πολύ επικίνδυνη για τον άνθρωπο. Αντιθέτως, σε καταλλήλως μικρές ποσότητες μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη βοτανοθεραπεία. Όσον αφορά στην ελληνική κηποτεχνία εντονότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν κατά κανόνα δύο πολυετή δικοτυλήδονα φυτά της οξαλίδας, που τα φύλλα τους είναι πράσινα ή μωβ-κόκκινα και διαχωρίζονται σε τρία τμήματα μοιάζοντας με το τριφύλλι.
Όταν ο καιρός θερμάνει πάρα πολύ ειδικώς στη νότιο Ελλάδα η οξαλίδα εξαφανίζεται, αλλά επανέρχεται σταδιακώς μέσα
στο χειμώνα, οπότε και ανθοφορεί κατόπιν με εντυπωσιακό κίτρινο άνθος. Οι σπόροι που σχηματίζονται σε μεγάλες ποσότητες εξασφαλίζουν την επεκτατικότητά της. Το υπέργειο τμήμα της μπορεί να αφανίζεται από προσώπου γης, αλλά δυστυχώς, το υπόγειο τμήμα της είναι απίστευτα ανθεκτικό, αφού σχηματίζει και απαρτίζεται από ελάχιστα ή πολυπληθή βολβίδια. Αυτά τα βολβίδια δημιουργούνται στο ριζικό σύστημα ενός μητρικού φυτού και μπορούν να βρίσκονται σε απόσταση πολλών εκατοστών από αυτό, όπου στη νέα τους θέση μπορούν με τη σειρά τους να δημιουργήσουν επιπλέον θυγατρικά φυτά οξαλίδας. Είναι πολύ δύσκολο να αφαιρεθούν με το χέρι διότι το χειροβοτάνισμα συνήθως καταλήγει να τα αποκόπτει από τη μητρική οξαλίδα και να επιταχύνει τη δημιουργία θυγατρικών ενισχύοντας την επεκτατικότητα του ζιζανίου. Επιπροσθέτως, αξίζει να επισημανθεί ότι τα βολβίδια είναι πρώτης τάξεως τροφή για ποντίκια.
Αναλόγως της ποικιλίας του ζιζανίου και της γονιμότητος του εδάφους η οξαλίδα μπορεί να φθάσει σε ύψος μέχρι τα
σαράντα εκατοστά (40 cm). Είναι εδαφοκαλυπτικό φυτό, ταχείας εξαπλώσεως και φυτρώνει στο χώμα των κήπων πολύ εύκολα. Πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο η οξαλίδα, όσο και άλλα ζιζάνια, μπορεί να μεταναστεύουν στον κήπο μας με την μεταφορά και το διασκορπισμό επιπρόσθετου χώματος κήπου. Στην περίπτωση κατά την οποία εξασφαλίσει επαρκείς ποσότητες υγρασίας, η οξαλίδα μπορεί να καταλάβει τάχιστα τον περίγυρό της. Για αυτό απολαμβάνει τις περιοχές όπου φιλοξενείται το γκαζόν κήπου. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ εκτιμάει ότι μεγαλύτερο πρόβλημα φαίνεται να έχουν οι ψυχρόφιλοι χλοοτάπητες, όπως αυτοί με τη φεστούκα καλαμοειδή, δηλαδή Festuca arundinacea. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μικρά ή μεγαλύτερα τμήματα γκαζόν εξασθένησαν ή καταστράφηκαν εκ της ανεξελέγκτου εξαπλώσεως του ζιζανίου οξαλίδα. Αντιθέτως οι θερμόφιλοι χλοοτάπητες οι οποίοι ευδοκιμούν στην Ελλάδα δεν δείχνουν να απειλούνται από την οξαλίδα σε μεγάλο βαθμό.
Αρκετοί γεωργοί υπαίθριων δενδροκαλλιεργειών δεν επεμβαίνουν δραστικά στην εξάπλωση της οξαλίδας στα χωράφια τους ή παρεμβαίνουν επιλεκτικώς επειδή έχει τη δυνατότητα με την παρουσία της να περιορίζει την ανάπτυξη των άλλων ζιζανίων χάρις του φαινομένου της αλληλοπάθειας. Δυστυχώς, όμως, τέτοιες τακτικές δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο όπου η ευπρεπής αισθητική διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο. Για την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαχείριση, κατασκευή και συντήρηση κήπων η οξαλίδα θεωρείται επιβλαβές ζιζάνιο εξ αιτίας της ικανότητάς της να φυτρώνει και να πολλαπλασιάζεται με εκπληκτική ταχύτητα. Για αυτό η έγκαιρη καταστροφή της κρίνεται επιβεβλημένη ειδικώς σε περιοχές όπου το χειμώνα ή την άνοιξη μπορεί να δημιουργηθούν διάφορες μορφές παγετού. Όπως προαναφέρθηκε, είναι δύσκολο να εξοντωθεί κυρίως λόγω των βολβιδίων και των πολυάριθμων σπόρων που μεταφέρονται συνέχεια και εύκολα με τα αέρια στρώματα. Όπου είναι δυνατό μία πρώτη προσπάθεια πρέπει να γίνεται με χειροβοτάνισμα ώστε να περιορίζεται η παραγωγή σπόρων και νέων φυτών. Όπου είναι δυνατό, το επαναλαμβανόμενο όργωμα του εδάφους λίγο πριν την ανθοφορία είναι ένα μέτρο το οποίο ενδέχεται να αποφέρει κάποια οφέλη. Όμως, η πιο αποτελεσματική λύση είναι η προσεκτική χρήση μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων με βάση όλους τους κανόνες ασφαλείας που απαιτούνται, αλλά αυτό ενδέχεται να προξενήσει βλάβες και σε άλλα φυτά που διακοσμούν τον κήπο. Η χρήση τέτοιων ζιζανιοκτόνων πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη και αρωγή αρμοδίου επαγγελματία και προτείνουμε εάν η καταπολέμηση γίνει εντός του γκαζόν να προηγηθεί ειδικό δοκιμαστικός ψεκασμός προκειμένου να εξακριβωθεί η αντίδραση και συμπεριφορά του χλοοτάπητα απέναντι στη δραστική ουσία αυτών των σκευασμάτων.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων