Διά γεωσκώληκες κήπου ή earthworms εις το έδαφος και το χώμα, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Στη ζωή ενός ιδιωτικού και ιδιόχρηστου κήπου δεν συμμετέχουν μόνο τα φυτά που τον απαρτίζουν ή κάποια τεχνητά
διακοσμητικά στοιχεία, όπως είναι για παράδειγμα ένα όμορφο άγαλμα ή ένα σαγηνευτικό αναβρυτήριο, αλλά και μία πληθώρα άλλων οργανισμών οι οποίοι με το δικό τους τρόπο επιδρούν και αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον. Αυτοί οι οργανισμοί άλλοτε εμφανώς και άλλοτε χωρίς να τους αντιλαμβανόμαστε άμεσα εμείς οι άνθρωποι, επηρεάζουν ποικιλοτρόπως την υγεία και ευημερία αυτού του χώρου πρασίνου που διαθέτουμε. Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς επισκέπτες στον κήπο είναι ο γνωστός γεωσκώληκας ή earthworm ο οποίος δραστηριοποιείται μεγάλο μέρος της ζωής του στο εδαφικό υπόστρωμα. Δυστυχώς, οι γεωσκώληκες προξενούν σε πολλούς ανθρώπους ένα αίσθημα αηδίας το οποίο δημιουργεί μία απέχθεια εις βάρος τους παρ’ όλο που είναι από τα πιο φιλικά και χρήσιμα πλάσματα.
Στον πλανήτη μας υπάρχουν πάρα πολλά γένη και είδη από γεωσκώληκες κήπου τα οποία έχουν προσαρμοστεί στις
αντίστοιχες εδαφοκλιματικές συνθήκες όπου αναπαράγονται. Ένα από τα κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των γεωσκωλήκων των κήπων είναι το ότι δεν ευημερούν σε ξηρά, άνυδρα εδάφη διότι επιθυμούν την παρουσία της υγρασίας ως απαραίτητου στοιχείου της επιβιώσεώς τους. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι οι ξηροθερμικές εδαφοκλιματικές θα μπορούσαν να μετατραπούν σε θανάσιμο εχθρό τους, οπότε καλό θα ήταν όταν τους συλλαμβάνουμε να μην τους εκθέτουμε για πολλή ώρα στο περιβάλλον ειδικώς κατά τις θερμές χρονικές περιόδους. Στους ελληνικούς κήπους μεγάλο ενδιαφέρον έχει η υποτάξη των Ολιγοχαίτων (Oligochaeta) στην οποία ανήκει ο γεωσκώληκας του είδους Lumbricus terrestris. Υπάρχουν άτομα αυτού του σκώληκα τα οποία μπορούν να φθάσουν σε μήκος ακόμα και τα τριάντα εκατοστά (30 cm). Συνιστούν όντα ερμαφρόδιτα με δερματοσκελετό και όταν είναι έτοιμα για αναπαραγωγή εμφανίζουν στο σώμα τους ένα χαρακτηριστικό διακριτό δακτυλιωτό και σωληνοειδές εξόγκωμα. Αναπνέουν διά μέσω του ευκάμπτου και μαλακού δέρματός τους το οποίο διακρίνεται από αλλεπάλληλες διαδοχικές δακτυλιώσεις.
Οι συγκεκριμένοι γεωσκώληκες κήπου εκτός από την εδαφική και ατμοσφαιρική υγρασία λατρεύουν τα εδάφη όπου τα
χώματά τους είναι πολύ πλούσια σε οργανική ύλη. Οι συνθήκες και το μικροπεριβάλλον που δημιουργούνται σε ένα έδαφος όπου σαπίζουν φύλλα, πιθανώς μαζί με λίγη καλά χωνεμένη ζωική κοπριά, είναι ιδανικές για την επιβίωση του Lumbricus terrestris. Όχι μόνο μπορεί να θρέφεται, αλλά επιπροσθέτως του εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία μίας εδαφικής δομής τέτοιας όπου μπορεί να κινείται με άνεση και βεβαίως, να αναπαράγεται με γρήγορους ρυθμούς. Η υγρασία και τα θρεπτικά υλικά που απελευθερώνει στο χώμα η πλούσια οργανική ύλη επιτρέπουν στο γεωσκώληκα να κινείται με ευχέρεια μέσα στο χώμα ή επάνω στο προστατευμένο έδαφος χωρίς να κινδυνεύει από την επικίνδυνη επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Η δράση τους στο εδαφικό υπόστρωμα χαρακτηρίζεται ιδιαιτέρως εκ της ανεξάντλητης και εκπληκτικής ικανότητός τους να
ανοίγουν στοές ψιλοχωματίζοντας, αφρατεύοντας και εμπλουτίζοντας το χώμα με τα απεκκρίματά τους. Αυτές οι στοές πολλές φορές μπορεί να είναι σχεδόν κατακόρυφες, ενώ πέριξ της οπής είναι δυνατόν να εντοπίζονται σβώλοι επεξεργασμένου χώματος. Όταν έρθει η ώρα για τη θρέψη μπορούν να ανέρχονται και να κινούνται επί της εδαφικής επιφανείας. Αντιθέτως, μόλις αισθανθούν οι γεωσκώληκες κήπου ότι ο καιρός κρυώνει κατευθύνονται προς τα βαθύτερα στρώματα του εδάφους. Μάλιστα, κάποιοι σκώληκες μπορούν να δημιουργήσουν στοές με μήκος το οποίο εγγίζει ή υπερβαίνει αυτό των τριών μέτρων (3 m). Βεβαίως, με την έλευση της ανοίξεως ή με καλοκαιρία και σχετικώς υψηλές θερμοκρασίες εδάφους και ατμόσφαιρας, επιστρέφουν στα επιφανειακά στρώματα όπου συνεχίζουν ακάθεκτοι να διανοίγουν στοές αναζητώντας ή αφομοιώνοντας οργανική ύλη προκειμένου να διατηρήσουν το βιολογικό κύκλο τους.
Όταν ο καιρός είναι βροχερός ή επικρατεί περιορισμένη ηλιοφάνεια με υγρασία ή όταν ο ήλιος δύει κατά τις νυκτερινές ώρες με δροσιά, τότε οι γεωσκώληκες βγαίνουν από το έδαφος και έρπουν στην υγρή ή νοτισμένη επιφάνεια του χώματος με σκοπό, μεταξύ άλλων, να αναπαραχθούν ή επίσης συνεχίζουν να αποβάλλουν τα περιττώματά τους τα οποία είναι χώμα που έχει αποτελέσει υποπροϊόν της πέψεως. Όμως, αυτό το χώμα που έχουν καταναλώσει προηγουμένως είναι επεξεργασμένο και εμπλουτισμένο με θρεπτικά στοιχεία ώστε να καθίσταται ένα από τα καλύτερα σε μορφή και σύσταση λιπάσματα στη Φύση. Δεν είναι τυχαίο το ότι πάρα πολλοί συνειδητοποιημένοι κηποτέχνες, κηπουροί ή εργολάβοι συντηρήσεως κήπων επιθυμούν να γεμίζει ο κήπος με γεωσκώληκες. Ειδικώς για τα περισσότερα εδάφη των ελληνικών ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων, που δεν διακρίνονται για τον πλούτο τους σε οργανική ύλη ή για την ιδανική αφράτη σύστασή τους, η παρουσία των γεωσκωλήκων είναι ευλογία συνήθως.
Βεβαίως, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ήθελε να επισημάνει ότι υπάρχει ένα μικρό αρνητικό στοιχείο στη δράση των γεωσκωλήκων
κήπου, ιδιαιτέρως όπου υπάρχει γκαζόν. Ενδέχεται η παρουσία αυτών των οργανισμών να δημιουργήσει κάποια προβλήματα όταν ο πληθυσμός τους γίνει υπερβολικώς μεγάλος ή η δραστηριότητά τους γίνει υπερβολικώς έντονη στην επιφάνεια του εδάφους. Ειδικότερα, προκειμένου να τραφούν καταναλώνουν ακόμα και τις πολύ λεπτές ρίζες ή τα λεπτά και τρυφερά κατώτερα τμήματα κυρίως των κηπευτικών φυτών. Όσον αφορά στο γκαζόν, όμως, είναι δυνατόν η επιφανειακή δραστηριότητά τους να δημιουργήσει τοπικές επιχωματώσεις από χωμάτινες αποθέσεις με ταυτόχρονη ζημίωση των ριζών. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να εντοπίζονται κάποια μικρά κενά στο χλοοτάπητα από μικροσκοπικούς λοφίσκους ή όταν περπατάμε μέσα στο γκαζόν να αισθανόμαστε ξαφνικά ότι πατάμε σε τέτοιους λοφίσκους, ενώ το έδαφος έπρεπε να ήταν κανονικώς επίπεδο. Εξ άλλου, η συνεχής τροφοδοσία με νερό του χλοοτάπητος, αλλά και η παρουσία των οργανικών υλών στην επιφάνεια του εδάφους, προσφέρουν ένα κατάλληλο περιβάλλον για τη διαβίωση των σκωλήκων. Ευτυχώς, όμως, ειδικώς στην Ελλάδα η ποιότητα των εδαφών των κήπων είναι τέτοια ώστε οι πληθυσμοί τους σπανίως καθίστανται επικίνδυνοι, οπότε η παρουσία των γεωσκωλήκων είναι επιθυμητή. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση εκείνη που δημιουργήσουν κάποια μικροπροβλήματα, από μακρόχρονη εμπειρία η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ γνωρίζει ότι αυτά είναι ευκόλως αντιμετωπίσιμα και αμελητέα, αφού μπορούν να εντοπίζονται και να επιλύονται εγκαίρως. Η περίπτωση κατά την οποία οι γεωσκώληκες κήπου θα προξενήσουν εκτεταμένη καταστροφή στο γκαζόν σε ελληνικό κήπο, που συντηρείται σωστά, αποτελεί μία ακραία εξαίρεση και για αυτό δεν ανακύπτουν λόγοι ανησυχίας.
Έτσι, λοιπόν, οι γεωσκώληκες κήπου κατά κανόνα δεν αποτελούν αξιομνημόνευτη απειλή όταν δραστηριοποιούνται στον ελληνικό κήπο. Αντιθέτως, τα οφέλη που αφειδώς προσφέρουν είναι πάρα πολλά τόσο για τη βελτίωση του εδάφους, όσο και μακροπροθέσμως για την υγεία των φυτών. Δεν είναι τυχαίο ότι γίνεται τεχνητή ανάπτυξη αποικιών γεωσκωλήκων με σκοπό είτε να πωληθούν, είτε να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ιδιαιτέρως καλής ποιότητος χώματος, αφού είναι γεγονός ότι οι σκώληκες είναι ένα αξιόμαχο όπλο στη βιολογική καλλιέργεια.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων