Διά κλάδεμα λεβάντας ώστε να διατηρηθεί ακμαίος ο θάμνος λεβάντα ή Lavandula, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Ειδικώς στους ελληνικούς και εν γένει στους μεσογειακούς ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους δεν είναι καθόλου σπάνιο
φαινόμενο το να καλλιεργούνται στους χώρους πρασίνου ανθεκτικά αρωματικά φυτά τα οποία προσφέρουν απλόχερα τις ευωδιές και τα κάλλη τους. Η ελληνική χλωρίδα βρίθει τέτοιων φυτικών οργανισμών, ενώ οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ γνωρίζουν πολύ καλά το ότι συχνά προσπαθούμε να εντάσσουμε στη διαδικασία της κηποποιίας την προσπάθεια για εμπλουτισμό του κήπου με τέτοια διακοσμητικά φυτά. Επιπροσθέτως, δεν θα πρέπει να λησμονείται το γεγονός ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτοί οι συγκεκριμένοι φυτικοί οργανισμοί χαρακτηρίζονται από εντυπωσιακή ανοχή ή αντοχή όταν επικρατούν οι ελληνικές ξηροθερμικές συνθήκες. Δηλαδή, όταν ριζοπιάσουν προσφέρουν το πλεονέκτημα ότι απαιτούν περιορισμένες ποσότητες νερού για να ανταπεξέλθουν έναντι των θερμικών καταπονήσεων. Η Ελλάς από αρχαιοτάτων χρόνων έχει ευλογηθεί να φιλοξενεί στα χώματά της πάρα πολύ εντυπωσιακά και σκληραγωγημένα αρωματικά φυτά, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται διάφορες ποικιλίες της λεβάντας.
Η πανέμορφη λεβάντα ανήκει στο γένος Lavandula. Στην Ελλάδα κυριαρχεί η στενόφυλλη ποικιλία της, δηλαδή η Lavandula angustifolia, χωρίς αυτό να σημαίνει το ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλες ποικιλίες λεβάντας στην κηποτεχνία. Σε ελεύθερη μορφή είναι ένας θάμνος με φρυγανώδη χαρακτηριστικά, αλλά μπορεί να φθάσει ή να ξεπεράσει αρκετά σε ύψος και διάμετρο το μήκος του ενός μέτρου. Έχει προσαρμοστεί απόλυτα στις ελληνικές ξηροθερμικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, ενώ αρκετές φορές μπορεί να επιβιώσει ακόμα και σε συνθήκες ψύχους. Από την Κρήτη και τη Μάνη έως τη Μακεδονία και τη Θράκη, καθώς από την Κύπρο, το Αιγαίο Πρωτοπέλαγος μέχρι το Ιόνιο πέλαγος και τη Σικελία, η λεβάντα συνδέθηκε στις συνειδήσεις των Ελλήνων με ευχάριστες εμπειρίες. Σαν μελισσοκομικό ή φαρμακευτικό φυτό ανέκαθεν έχαιρε σεβασμού, αφού σχεδόν ολόκληρο το φυτό μπορεί να αξιοποιηθεί από τον άνθρωπο. Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της βοτανολογίας, της φαρμακευτικής, της αρωματοποιίας και της ιατρικής υποκλίθηκαν από την αρχαιότητα με σεβασμό στην ανωτερότητα αυτού του τόσο απλού, μα τόσο εκπληκτικού φυτού των παραμεσόγειων τόπων. Ιδιαιτέρως τα γκριζοπράσινα φύλλα της χάρις εις το εκπληκτικό αιθέριο έλαιό τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν νευροχαλαρωτικό. Επίσης, ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται τόσο σαν σύμβολο της νεανικής και άδολης αγάπης λόγω των ανθέων της, όσο και σαν πολεμικό σύμβολο λόγω της αντοχής της να επιβιώνει ακόμα και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, κυρίως λόγω των ιδιαίτερων προσωπικών δεσμών της τόσο με τη Μάνη, όσο και την Κρήτη, γνωρίζει από προσωπική εμπειρία το ότι τα ανθοφόρα κλαδιά της ελληνικής λεβάντας όχι απλώς αποτελούν ιδιαίτερο αντικείμενο σεβασμού για πολλούς Έλληνες, αλλά ακόμα και στο στερνό ταξίδι του θανάτου το νεκρό σώμα μπορεί μεταξύ άλλων να συνοδεύεται από αυτά τα κλαδιά.
Με τη μορφή του διακοσμητικού, καλλωπιστικού φυτού μέσα στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους χώρους πρασίνου η λεβάντα δεν πρέπει να εγκαταλείπεται στην τύχη της γιατί στο τέλος αποκτάει εκβλαστήσεις οι οποίες καταλήγουν να μετατρέπονται σε πολυάριθμους ξυλώδεις βλαστούς με μία απλή επικάλυψη φυλλώματος της εξωτερικής φυλλικής επιφανείας. Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ ακραδάντως πιστεύουμε το ότι αυτό δεν αρμόζει στην καλαισθησία του κήπου και για αυτό συστήνουμε προς τις φίλες και τους φίλους μας να μεριμνούν, έτσι ώστε να διενεργείται το κατάλληλο κλάδεμα λεβάντας. Εάν μία διακοσμητική λεβάντα έχει εγκαταλειφθεί επί μακρόν στην τύχη της, τότε εκτιμούμε το ότι κατά πάσα πιθανότητα θα είναι αδιανόητο το να προσπαθήσει κάποιος να την αναζωογονήσει για να αποκτήσει πλούσια κόμη με πολλά άνθη. Για αυτό χρειάζεται να εφαρμόζουμε από την αρχή μία απλή στρατηγική κατά τη συντήρηση κήπων προκειμένου να διατηρείται επί δεκαετίες ακμαίος ένας θάμνος λεβάντα.
Συνήθως, όταν αποκτούμε μία λεβάντα από το εμπόριο για να τη φιλοξενήσουμε στον κήπο μας, έχει ήδη υποστεί ένα αρχικό κλάδεμα ή κορφολόγημα στις μονάδες παραγωγής, οπότε δεν συνιστούμε επεμβάσεις κλαδέματος κατά τη φύτευση. Εάν αντιθέτως, η λεβάντα την οποία αποκτούμε από την αγορά δείχνει ακατάστατη, τότε καλό θα ήταν λίγο πριν τη φύτευση να κλαδευτεί για να μην ξεπερνάει σε ύψος τα είκοσι με είκοσι πέντε εκατοστά. Αυτό το κλάδεμα ενδεχομένως να επηρεάσει δυσμενώς την ανθοφορία της, αλλά θα συμβεί κατ' εξαίρεση άπαξ και θα την ευνοήσει μελλοντικώς όταν θα αναπτύσσεται στο έδαφος του κήπου.
Το κλάδεμα λεβάντας για την ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ χαρακτηρίζεται από δύο φάσεις κάθε έτος, αλλά τονίζουμε με επίταση προς τις φίλες και τους φίλους μας την ανάγκη να μην κλαδεύουν ποτέ τη λεβάντα αμέσως μετά την απάνθισή της. Η πρώτη φάση για το κλάδεμα λεβάντας εντοπίζεται χρονικώς προς το τέλος του θέρους ή αρχές του φθινοπώρου. Κατά την περίοδο αυτή προτείνουμε να απομακρύνονται προσεκτικώς με ένα κλαδευτήρι οι βλαστοί οι οποίοι ανθοφόρησαν προηγουμένως. Στην ουσία αυτή η απομάκρυνση είναι το κορφολόγημα αυτών των βλαστών, αλλά καλύτερα να γίνεται με κλαδευτήρι για να μην τραυματίζονται.
Η δευτέρα φάση για το κλάδεμα λεβάντας υλοποιείται πολύ ενωρίς την άνοιξη, αμέσως μετά τα τελευταία χειμωνιάτικα κρύα. Τότε, απομακρύνεται όλη η περίμετρος της κόμης της λεβάντας με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να προσέχουμε για να κλαδέψουμε περί τα τρία εκατοστά της χλωρής βλαστήσεως ή τα πέντε εκατοστά της ξυλώδους βλαστήσεως τις οποίες κληρονομήσαμε από παρελθόντα έτη. Μάλιστα, ένας πιο έμπειρος κλαδευτής μπορεί να επέμβει στο φυτό κατά τέτοιο τρόπο για να του δώσει τη δυνατότητα να διαμορφώσει την κόμη του στο τελικό επιθυμητό σχήμα, που συνήθως είναι σφαιρικό. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ δεν συνιστά προς τις φίλες και τους φίλους της το να επιδιώκουν να διαμορφώνουν με το κλάδεμα λεβάντας άλλα σχήματα πλην του σφαιρικού.
Δυστυχώς, όπως προαναφέρθηκε, ένας εγκαταλελειμμένος και ακατάστατος θάμνος λεβάντας, ιδιαιτέρως όταν είναι
μεγάλης ηλικίας, δεν είναι καθόλου εύκολο να επιδιορθωθεί. Σαν εσχάτη λύση, αλλά γνωρίζοντας το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αποτυχίας κλαδέματος ή θανάτου της λεβάντας, θα μπορούσε μία φίλη ή ένας φίλος της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ να επιχειρήσει δραστικό κλάδεμα λεβάντας περί τα μέσα της ανοίξεως. Αυτό συνίσταται στην εκκαθάριση της λεβάντας από όλα τα άχρηστα εσωτερικά βλαστάρια με σκοπό να διατηρηθούν οι πιο εύρωστοι ξυλοποιημένοι βλαστοί, που σπανίως ξεπερνάνε τους τρεις με τέσσαρες σε αριθμό. Ακολουθεί, δυστυχώς, η καρατόμηση του θάμνου η οποία διενεργείται κλαδεύοντας αυτούς τους εναπομείναντες ξυλοποιημένους βλαστούς για να μην ξεπερνάνε τα είκοσι εκατοστά σε ύψος. Εάν μετά από αυτό το κλάδεμα λεβάντας επιζήσει το φυτό, τότε μέσα στον επόμενο μήνα θα αρχίσουν οι οφθαλμοί των βλαστών να φουσκώνουν για να δημιουργήσουν νέους βλαστούς. Όταν συμβεί αυτό συμπεριφερόμαστε στη λεβάντα σαν να είναι φρεσκοφυτεμένη.
Ο θάμνος λεβάντα είναι φωτόφιλο και ηλιόφιλο, ξηρανθεκτικό φυτό το οποίο απαιτεί μεγάλη προσοχή κατά την άρδευσή του, ιδιαιτέρως όταν ριζοπιάσει. Δεν χρειάζεται μεγάλες ποσότητες νερού οι οποίες εύκολα μπορούν να τον σαπίσουν, αλλά από την άλλη μεριά δεν συστήνουμε να εγκαταλείπεται σε τελείως ξηρά χώματα. Ακόμα και μετά τα κλαδέματα δεν χρειάζονται πολλά νερά, όπως δεν χρειάζονται πολλά λιπάσματα. Η λεβάντα είναι ασβεστόφιλο φυτό και η περιορισμένη λίπανσή της καλό θα ήταν να περιέχει κάλιο με ιχνοστοιχεία.
Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ προτείνουμε συχνά τη χρήση λεβάντας στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους. Σε σχηματοποιημένους κήπους μπορούμε να διαμορφώσουμε με τον καιρό, αλλά με μεγάλη προσοχή, ένα χώρο πρασίνου μόνο με λεβάντες topiary οι οποίες τεχνηέντως μπορούν να έρχονται σε χρωματική, αλλά και δημιουργική αντίθεση με τους καταπράσινους χλοοτάπητες. Το θέαμα θα είναι μοναδικώς εντυπωσιακό και ανυπέρβλητο, αλλά μία τέτοια κατασκευή κήπου απαιτεί υπομονή και φυσικά εμπειρία, διαφορετικώς μπορεί πανεύκολα να καταλήξει σε τραγωδία.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων