Διά μύκητες χλόης και μανιτάρια εις το γκαζόν κατά τη συντήρηση γκαζόν, την περιποίηση χλοοτάπητα και τη φροντίδα γρασιδιού, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Ένα από τα ζητήματα το οποίο απασχολεί τις φίλες και τους φίλους της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, όσον αφορά στη συντήρηση γκαζόν,
έχει σχέση με την παρουσία μανιταριών μέσα στο χλοοτάπητα. Δεν είναι σπάνιο όταν εκτελούνται οι κηπουρικές εργασίες κατά τη φροντίδα γρασιδιού να εντοπίζονται διάφορα μανιτάρια στο γκαζόν είτε σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή, είτε διάσπαρτα σε όλη την έκταση με τη χλόη. Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ εκτιμούμε με βάση την εμπειρία μας από τη συντήρηση κήπων το ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων τα συγκεκριμένα μανιτάρια των ιδιωτικών και ιδιόχρηστων χώρων πρασίνου έχουν ανοικτοκαφέ ή υπόλευκη απόχρωση. Αρκετοί ιδιοκτήτες κήπων συχνά αγωνιούν για την υγεία του γκαζόν μόλις τα αντικρίζουν διότι αφ' ενός εκτιμούν το ότι με την παρουσία τους θα βλάψουν το χλοοτάπητα και αφ' ετέρου επειδή μπορεί να είναι δηλητηριώδη ή επικίνδυνα ειδικώς για τα παιδιά. Επιπροσθέτως, αρκετοί άνθρωποι έχουν αναπτύξει την εσφαλμένη εντύπωση ότι τα μανιτάρια στο γκαζόν είναι ζιζάνια ακριβώς όπως χαρακτηρίζονται για παράδειγμα η οξαλίδα ή η κύπερη.
Στην πραγματικότητα, τα μανιτάρια στο γκαζόν δεν είναι τίποτα άλλο παρά μύκητες και φυσικά, δεν φωτοσυνθέτουν. Για
την ακρίβεια, αυτή η σαρκώδης, μαλακή και διακριτή πεπλατυσμένη κορυφή η οποία μοιάζει με σκιάδιο, δηλαδή ομπρελίτσα, που έχει γίνει αγαπημένο θέμα σε παιδικά παραμύθια, είναι ο σχηματισμός όπου αναπτύσσονται τα σπόρια του μύκητα με σκοπό να απελευθερωθούν κάποια στιγμή και να βλαστήσουν σε κάποιο άλλο μέρος για να δημιουργήσουν νέα μανιτάρια. Είναι αληθές το γεγονός ότι αυτό το ορατό τμήμα των μανιταριών κάποιες φορές αναλόγως του είδους μπορεί να βλάψει την ανθρώπινη υγεία εάν καταναλωθεί, αλλά συνήθως τα μανιτάρια του γκαζόν δεν χρησιμοποιούνται ως εδώδιμα υλικά. Όμως, καλύτερα για προληπτικούς κυρίως λόγους να μην καταναλώνονται και εάν τα πιάνει κάποιος να πλένει μετά τα χέρια του. Εκτός από αυτήν την ομπρελίτσα υπάρχει μέσα στο έδαφος το υπόλοιπο τμήμα του μύκητα το οποίο μπορεί να παραμένει κρυμμένο επί μακρόν ή αντιθέτως, να είναι βραχύβιο.
Τα μανιτάρια εν γένει είναι ετερότροφοι οργανισμοί, δηλαδή δεν μπορούν να συνθέσουν μόνα τους τις οργανικές ουσίες τις οποίες χρειάζονται για να επιβιώσουν και έτσι τις προσλαμβάνουν από την οργανική ύλη των φυτικών ιστών. Η Φύση μέσα από τις εξελικτικές διαδικασίες αμέτρητων ετών έχει καταστήσει τα μανιτάρια απολύτως αναγκαία για τη διατήρηση του οικοσυστήματος και ιδίως του δασικού, αφού ένας βασικός ρόλος τους έγκειται στο να καταναλώνουν ή να επεξεργάζονται την περίσσεια οργανική ύλη η οποία χρειάζεται να απομακρυνθεί ή να επανενταχθεί στον κύκλο της ζωής του οικοσυστήματος με άλλες μορφές.
Εάν εμφανιστούν μανιτάρια μέσα στο γκαζόν μόνο σε μία περίπτωση χρειάζεται να ανησυχήσουμε ιδιαιτέρως για
μυκητολογική ασθένεια γκαζόν και σε μία άλλη περίπτωση να θορυβηθούμε όταν η παρουσία τους είναι εκτεταμένη και άτακτη. Για αυτό χρειάζεται σε πρώτη φάση να παρατηρήσουμε τη διάταξή τους στο χώρο του γρασιδιού. Εάν δούμε μανιτάρια στο γκαζόν τα οποία είναι συνήθως ευμεγέθη και με υπόλευκη απόχρωση ή με απόχρωση μελιού, καθώς και το ότι διατάσσονται το ένα όπισθεν του άλλου σχηματίζοντας περίπου έναν ολοκληρωμένο γεωμετρικό κύκλο ή μία ολοκληρωμένη γεωμετρική έλλειψη ή ένα μεγάλο τμήμα γεωμετρικού κύκλου ή ένα μεγάλο τμήμα γεωμετρικής ελλείψεως, τότε πρέπει να ανησυχήσουμε διότι αυτό είναι βασικό σύμπτωμα μίας μυκητολογικής προσβολής με το όνομα "δακτυλίδι νεράιδας" ή "νεραϊδοδακτυλίδι" ή "fairy ring". Ευτυχώς, όμως, θα θέλαμε να ενημερώσουμε τις φίλες και τους φίλους της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ για το ότι κατά την κρίση μας αυτή η φυτοπαθολογική κατάσταση είναι μάλλον σπάνια στους ελληνικούς ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους. Από την άλλη πλευρά εάν κάποιος δεν μπορεί να προσδιορίσει επακριβώς την διάταξη των μανιταριών ή δεν μπορεί να αξιολογήσει την παρουσία τους, τότε καλύτερα να μην τα πειράξει και να καλέσει κάποιον έμπειρο εργολάβο συντηρητή κήπων έτσι ώστε να εκτιμηθεί αντικειμενικώς η όλη κατάσταση παρατηρώντας ενδεχομένως και κάποια άλλα σχετικά συμπτώματα, διότι η ύπαρξη μεγάλου πλήθους από μανιτάρια στο γκαζόν σε εκτεταμένη επιφάνεια του χλοοτάπητα μπορεί να είναι προειδοποιητικό μήνυμα για την ενδεχόμενη ανάπτυξη υδροφοβικών χαρακτηριστικών ενός προβληματικού εδάφους.
Σε γενικές γραμμές, όμως, κατά την άποψη της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε το ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι εμφανίσεις μανιταριών δεν ζημιώνουν το ζωντανό γρασίδι που απολαμβάνουμε στον κήπο μας. Επομένως, οποιαδήποτε ανησυχία περί του αντιθέτου κατά κανόνα δεν χρειάζεται. Πρακτικώς, η παρουσία των μανιταριών λειτουργεί προς όφελος του γκαζόν, αρκεί να είναι φυσιολογική. Στην ουσία, το γκαζόν και τα μανιτάρια ζουν συμβιωτικώς, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξουν περιπτώσεις κατά τις οποίες στις περιοχές όπου δρουν μανιτάρια να ενδυναμώσουν μακροχρονίως το γκαζόν, κάμνοντάς το περισσότερο ακμαίο, πράσινο και εντυπωσιακό λόγω της αυξημένης συγκεντρώσεως αζώτου και επεξεργασμένης οργανικής ύλης στο έδαφος με φυσική βιοδιάσπαση. Τα μανιτάρια στο γκαζόν, με εξαίρεση τις προβληματικές καταστάσεις τις οποίες προαναφέραμε, συνήθως δεν σχετίζονται και δεν μεταφέρουν παράσιτα ή φυτοπαθογόνους οργανισμούς στον χλοοτάπητα.
Βεβαίως, προκειμένου να παρουσιαστούν μανιτάρια στο γρασίδι χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις. Κατ' αρχάς τα
μανιτάρια λατρεύουν το υγρό έδαφος όπου έχουμε λιπάνει με άζωτο και έτσι η παρουσία τους λειτουργεί σαν προειδοποιητικό μήνυμα για να περιορίσουμε ή να τροποποιήσουμε τις αρδεύσεις και ίσως τις αζωτούχες λιπάνσεις. Εξ άλλου δεν είναι τυχαίο το ότι πολλά μανιτάρια εμφανίζονται ξαφνικά στο γρασίδι μετά από βροχοπτώσεις ή πλούσιες αρδεύσεις ιδιαιτέρως την άνοιξη και το φθινόπωρο. Επιπλέον από την άλλη μεριά χρειάζονται οργανική ύλη για να αποδομήσουν και έτσι όταν υπάρχει πολύ thatch στο γκαζόν σαν τις πολλές πευκοβελόνες ή όταν βρίσκονται ενταφιασμένα διάφορα οργανικά υλικά σαν τα σαπισμένα ξύλα και τις νεκρές ρίζες, τότε τα μανιτάρια βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν, οπότε πρέπει να επέμβουμε για να περιποιηθούμε το γκαζόν με κατάλληλες κηπουρικές εργασίες, όπως είναι η αποβρύωση.
Οι μόνοι λόγοι οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν στο να επιχειρήσουμε να απομακρύνουμε τις ομπρελίτσες των μανιταριών είναι η προστασία των μικρών παιδιών και των κατοικιδίων ζώων από ενδεχόμενη βρώση τους ή για να μην τα πατάμε και λιώνουν μέσα στη χλόη. Η απομάκρυνση αυτή δεν μπορεί να γίνει εύκολα με χημικά μέσα ή με αφαίρεση εδάφους γκαζόν, παρά μόνο με αποκοπή των υπέργειων τμημάτων των μανιταριών. Όμως, δεν πρέπει να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι η κοπή αυτής της ομπρελίτσας είτε με το χέρι, είτε με άλλον τρόπο θα μας απαλλάξει οριστικώς από αυτά. Αντιθέτως, ενδέχεται με αυτήν την ενέργεια να απελευθερώσουμε σπόρια του μύκητα και να συμβάλλουμε στη μελλοντική γένεση νέων μανιταριών. Πρακτικώς, η εμπειρία αποδεικνύει το ότι τα μανιτάρια εξαφανίζονται ή περιορίζονται σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο χώρο πρασίνου μόνον όταν παύουν να υπάρχουν προς αξιοποίηση άχρηστα οργανικά υπολείμματα ή η συντήρηση γκαζόν είναι η δέουσα. Για αυτό όταν εγκαθιστούμε το γκαζόν πρέπει να φροντίζουμε έτσι ώστε το χώμα να είναι αφράτο και απαλλαγμένο από ξυλώδη οργανική ύλη, ενώ κατά τη διάρκεια της ζωής του να μεριμνούμε για την καλή υγιεινή του και κυρίως την απουσία φαινομένων thatch ή υπερπυκνώσεως.
Σε γενικές γραμμές αξίζει να τονίσουμε πάλι το γεγονός ότι η παρουσία των μανιταριών μέσα στο γκαζόν δεν είναι πάντοτε κάτι το επιζήμιο, αρκεί να λάβουμε τα μέτρα μας για να αποκλείσουμε τις προβληματικές καταστάσεις των εξαιρέσεων που προαναφέραμε. Δεν χρειάζεται πανικός ή ανησυχία. Προτείνουμε στις φίλες και τους φίλους της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ να αφήνονται στην ησυχία τους τα μανιτάρια για να ολοκληρώνουν τον κύκλο τους φυσιολογικώς με την αποδόμηση της οργανικής ύλης. Εάν, όμως, ειδικοί λόγοι υγείας και ασφαλείας απαιτούν την απομάκρυνση τους, τότε η πιο ενδεδειγμένη βραχυπρόθεσμη λύση είναι το χειροβοτάνισμα με την κοπή της χαρακτηριστικής ομπρελίτσας τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα εμφανισθούν ξανά.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων