Διά μυκητολογικές ασθένειες φυτών και μύκητες φυτών στα κηπευτικά, ως είναι ο περονόσπορος ή Phytophthora infestans, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Η καλλιέργεια κηπευτικών στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους είναι μία αρκετά συνηθισμένη αγροτική εργασία, που
στοχεύει στην ενασχόληση με μία ενδιαφέρουσα δραστηριότητα και στην παραγωγή φυτών ή καρπών για οικογενειακή χρήση σε υγιεινές συνταγές μαγειρικής. Τα κηπευτικά, όπως και κάθε άλλος φυτικός οργανισμός, είναι εκτεθειμένα σε πάσης φύσεως φυτοπαθολογικά προβλήματα τα οποία μπορεί να εκδηλώνονται ή να επιδεινώνονται από τις κακές συνθήκες υγιεινής των κηπευτικών κατά την καλλιέργειά τους. Συνήθως, από τα πιο δύσκολα προβλήματα είναι αυτά τα οποία σχετίζονται με μύκητες φυτών οι οποίοι προκαλούν σοβαρές μυκητολογικές ασθένειες φυτών. Όσον αφορά στα κηπευτικά, μία τέτοια ιδιαιτέρως χαρακτηριστική ασθένεια είναι ο περονόσπορος, που έχει την ικανότητα να μεταδίδεται πανεύκολα και ταχύτατα, καταφέρνοντας τρομακτικές ζημιές τόσο στα κηπευτικά των κήπων, όσο και στις παραγωγικές καλλιέργειες.
Έτσι, λοιπόν, οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ χρειάζεται να γνωρίζουν το γεγονός ότι ο περονόσπορος, που
επιτίθεται συχνά στην ντομάτα, στο μαρούλι, στο αγγούρι ή στις πατάτες, οφείλεται στη δράση ενός φυτοπαθογόνου μύκητα ο οποίος ανήκει στο είδος Phytophthora infestans. Στην πραγματικότητα, αυτός είναι ένας ωομύκητας (Oomycetes) του γένους Φυτόφθορα (Phytophthora) και δημιουργεί αποικίες στα υπέργεια τμήματα των φυτών. Όταν επιτίθεται στα φύλλα εμφανίζονται σε αυτά διάφορες κηλίδες ακανόνιστου σχήματος οι οποίες αρχικώς διακρίνονται από το ωχροκίτρινο χρώμα τους, αλλά ύστερα σταδιακώς μεταχρωματίζονται σε σκούρες καστανές. Αυτές οι κηλίδες όταν ο καιρός είναι αρκετά υγρός και ζεστός επεκτείνονται ταχύτατα σε όλη την επιφάνεια του φύλλου που ταλαιπωρούν, ενώ από το κάτω τμήμα του εκδηλώνεται ένα φαιόλευκο επίχρισμα το οποίο υποδεικνύει την αναπαραγωγική καρποφορία του μύκητα. Αντιθέτως σε ξηρό κλίμα η ανάπτυξή του είναι βραδεία ή παύεται και το άρρωστο φύλλο ξηραίνεται. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η δράση την οποία εκδηλώνει ο περονόσπορος προκαλεί σοβαρή δυσλειτουργία στη φωτοσυνθετική ικανότητα του πάσχοντος φυτού, που υποφέρει από την υποβάθμιση της αρμονικής εκδηλώσεως των φυσικών λειτουργιών του.
Από την άλλη μεριά, στα φυτικά τμήματα των ασθενούντων φυτών, όπως είναι για παράδειγμα οι βλαστοί και οι μίσχοι,
αναπτύσσονται ποικιλόμορφες σκουρόχρωμες νεκρώσεις με μούχλα οι οποίες βαθμιαίως, αλλά σταθερώς, επεκτείνονται. Ό, τι υπάρχει μετά το παρασιτισμένο τμήμα καταλήγει τελικώς να αχρηστεύεται. Είναι ευνόητο το ότι όλη αυτή η επέκταση του περονόσπορου εξασθενεί το φυτό καταστρέφοντας ζωτικά τμήματά του και μπορεί πολύ εύκολα να το οδηγήσει σε οφθαλμοφανή αισθητική υποβάθμιση, κατάρρευση και οριστική νέκρωση. Ο περονόσπορος στα κηπευτικά του ιδιωτικού και ιδιόχρηστου χώρου πρασίνου αχρηστεύει πλήρως τα άνθη και τους καρπούς οι οποίοι καθίστανται πλέον ακατάλληλοι προς βρώσιν. Η εκδήλωση των συμπτωμάτων στους καρπούς αρχίζει συνήθως κοντά στην πρόσφυση του ποδίσκου. Μάλιστα, εάν ο περονόσπορος ή Phytophthora infestans προσβάλλει έναν καρπό, τότε ο τελευταίος παρουσιάζει κάποιες περιοχές με γκριζοπράσινο ή φαιοκάστανο χρωματισμό, που είναι δυνατό να καλύπτονται με ένα επίχρισμα το οποίο μοιάζει με μούχλα. Όσο περνάει ο καιρός αυτές οι περιοχές μπορεί να μοιάζουν να βυθίζονται στη σάρκα του καρπού και εκεί ο καρπός να παρουσιάζεται αρκετά μαλακός στην αφή.
Η εξάπλωση του περονόσπορου προς τα υγιή κηπευτικά φυτά μπορεί να είναι απίστευτα γρήγορη. Ο περονόσπορος μέσα
σε ελάχιστα εικοσιτετράωρα είναι εις θέσιν να αχρηστεύσει τεράστιες εκτάσεις καλλιεργειών και όχι μόνο μερικά κηπευτικά τα οποία καλλιεργούνται σε ερασιτεχνικό επίπεδο μέσα σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο. Εξ άλλου, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο πλαίσιο της αναπτύξεως όπλων βιολογικού πολέμου οι υπερδυνάμεις μελετούσαν στο παρελθόν τη χρήση του συγκεκριμένου μύκητα σε οπλικά συστήματα. Για αυτό επιβάλλεται η άμεση δραστική αντίδρασή μας για την καταπολέμησή του όπου διαπιστωθεί η παρουσία του. Οι ευνοϊκότερες συνθήκες για τη δραστηριοποίηση του περονόσπορου διαμορφώνονται όταν ο συννεφιασμένος καιρός χαρακτηρίζεται από αρκετά υψηλή σχετική ατμοσφαιρική υγρασία, βροχοπτώσεις και θερμοκρασία περιβάλλοντος από δεκαοκτώ έως είκοσι δύο βαθμούς της κλίμακος Κελσίου. Επιπλέον ο αέρας έχει τη δυνατότητα να τον διασπείρει σε αποστάσεις δεκάδων χιλιομέτρων από τις εστίες της αρχικής προσβολής. Αντιθέτως, εάν η θερμοκρασία υπερβεί τους τριάντα βαθμούς της κλίμακος Κελσίου και η σχετική υγρασία μειωθεί, τότε ο περονόσπορος παύει να δρα. Για αυτό κατά τους θερινούς μήνες είναι δύσκολο να συναντήσουμε αυτόν το φυτοπαθογόνο μύκητα στους ελληνικούς κήπους με κηπευτικά.
Η καταπολέμηση του συγκεκριμένου φυτοπαθογόνου μύκητα γίνεται λαμβάνοντας προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα. Στη φάση της προλήψεως χρειάζεται κυρίως η εφαρμογή χαλκούχων μυκητοκτόνων σκευασμάτων όταν οι κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξή του, ειδικώς σε περιοχές με βεβαρυμμένο παρελθόν προσβολής. Από τη στιγμή που εκδηλωθεί χρειάζεται οπωσδήποτε να εντοπισθεί εγκαίρως και να διενεργήσουμε ψεκασμούς με συνδυασμό κατάλληλων μυκητοκτόνων επαφής και διασυστηματικών τηρώντας όλους τους κανόνες ασφαλείας. Θεωρούμε το ότι τα δύο πρώτα ραντίσματα με τους ψεκασμούς πρέπει να γίνονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, παρ' όλο που έτσι κινδυνεύουμε να προξενήσουμε κάποια τοξικότητα στα κηπευτικά. Στη συνέχεια οι ψεκασμοί γίνονται με φυσιολογικούς ρυθμούς.
Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε το γεγονός ότι ο περονόσπορος συνιστά έναν εξαιρετικώς επικίνδυνο εχθρό των κηπευτικών και ο ερασιτεχνικός χειρισμός της καταπολεμήσεώς του συνήθως δεν εξασφαλίζει κανένα αποτέλεσμα. Η απίστευτη ικανότητα διασκορπισμού του στο περιβάλλον σε συνδυασμό με την καταστρεπτική δράση του επιβάλλουν συγκεκριμένες ενέργειες από έμπειρους ανθρώπους, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος μία μικρή εστία προσβολής να δημιουργήσει τρομακτικά προβλήματα τόσο στο δικό μας κήπο, όσο και σε άλλους κήπους ή σε παραγωγικές καλλιέργειες.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων