Διά μυκητολογικές ασθένειες φυτών, μύκητες φυτών σε κηπευτικά σαν τη σκληρωτινίαση ή σκληρωτίνια ή Sclerotinia sclerotiorum, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, αλλά και πολλοί κάτοχοι ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων, αρέσκονται στο να
καλλιεργούν κηπευτικά φυτά με σκοπό να συλλέγουν τις κατάλληλες πρώτες ύλες για το οικογενειακό τραπέζι, αλλά και για προσωπική ευχαρίστηση. Η καλλιέργεια κηπευτικών μπορεί να θεωρείται από αρκετούς ανθρώπους ότι είναι μία απλή διαδικασία, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να επιφυλάξει πολλές δυσάρεστες εκπλήξεις. Αυτές οφείλονται συνήθως στην εκδήλωση συμπτωμάτων προσβολής από ασθένειες και κυρίως μυκητολογικές ασθένειες φυτών, που είναι ικανές ακόμα και να καταστρέψουν τα κηπευτικά και τους καρπούς που αναμένουμε να απολαύσουμε. Οι μύκητες φυτών είναι πάρα πολλοί, αλλά για τις ανάγκες του παρόντος κειμένου από τη δημοσιοποιημένη βάση δεδομένων με τα άρθρα κήπου της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, θα επικεντρωθούμε στην περίπτωση ενός ιδιαιτέρως καταστροφικού μύκητα, που είναι το είδος Sclerotinia sclerotiorum.
Η δράση του είδους Sclerotinia sclerotiorum στα κηπευτικά προκαλεί μία σοβαρή ασθένεια η οποία ονομάζεται
"σκληρωτινίαση" ή "σκληρωτίνια". Ο εν λόγω μύκητας είναι ένας ασκομύκητας (Ascomycota) του γένους Σκληρωτίνια (Sclerotinia) και μπορεί να επιτεθεί σε όλα τα τμήματα του φυτού, ακόμα και στις ρίζες των κηπευτικών. Τα φυτικά τμήματα τα οποία έχουν υποστεί επίθεση μεταχρωματίζονται αποκτώντας συνήθως μία φαιόλευκη απόχρωση, ενώ αρχικώς γίνονται υδαρή και μαλακά. Στη συνέχεια αναπτύσσεται ένα υπόλευκο ή ροδαλό βελούδινο επίχρισμα το οποίο είναι μούχλα, όπως στο σέλινο. Η προσβολή οδηγεί τελικά στη σήψη ή στη χαρακτηριστική καστανόξανθη ξήρανση. Οι προσβολές στα φύλλα δημιουργούν πολύ χαρακτηριστικές και διακριτές διάσπαρτες περιοχές με μία ωχροκάστανη εμφάνιση, ενώ εάν προσβληθούν άλλα στελέχη του φυτού, όπως είναι για παράδειγμα
κάποιος βλαστός, τότε πολύ συχνά μπορεί να εμφανισθούν σε αυτά διάφορα μαλακά έλκη τα οποία περιβάλλονται από τη χαρακτηριστική προαναφερθείσα μούχλα. Πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι στα προσβεβλημένα φυτικά τμήματα από σκληρωτινίαση παράγονται χαρακτηριστικά φαιόλευκα ογκίδια τα οποία μεταχρωματίζονται οριστικώς με μελανώδη απόχρωση. Αυτά είναι τα σκληρώτια τα οποία, με απλά λόγια, έχουν σαν τελικό σκοπό την επιβίωση και αναπαραγωγή του μύκητα Sclerotinia sclerotiorum. Όλα τα σκληρώτια διακρίνονται για την εκπληκτική αντοχή τους στις αντίξοες κλιματολογικές και καιρικές συνθήκες, καθώς και στα φυτοφάρμακα. Έχουν, επίσης, το πλεονέκτημα ότι μπορούν να επιβιώνουν επί μακρόν και να διαχειμάζουν κυρίως στο έδαφος, αλλά και να παράγουν στο τέλος ειδικά σπόρια του μύκητα Sclerotinia sclerotiorum, που διασπείρονται με μεγάλη ευκολία ακόμα και από τις αέριες μάζες.
Η σκληρωτινίαση οδηγεί σε αισθητική υποβάθμιση, ταχεία ξήρανση των φυτικών τμημάτων άνωθεν της προσβολής ή
ακόμα και σε νέκρωση του πάσχοντος φυτού που καλλιεργούμε στον κήπο. Επιπροσθέτως, αχρηστεύει τους καρπούς τους οποίους αναμένουμε με ανυπομονησία για να συλλέξουμε. Είναι άκρως μεταδοτική ασθένεια η οποία προκαλείται από ένα μύκητα φυτών ο οποίος ανθίσταται σθεναρά στην καταπολέμησή του, κυρίως επειδή διαθέτει τα ανθεκτικά σκληρώτια που διαχειμάζουν στο έδαφος. Αυτή η μετάδοση μπορεί να γίνει με τον αέρα, το νερό, την απλή επαφή με πάσχον τμήμα ή την μεταφορά μολυσμένου χώματος και σπόρων από κηπευτικά. Άριστες συνθήκες για την εξάπλωση της προσβολής είναι η σχετικώς αυξημένη εδαφική και ατμοσφαιρική υγρασία, αλλά και η θερμοκρασία περιβάλλοντος από δεκαπέντε έως είκοσι βαθμούς της κλίμακος Κελσίου. Αυτό, δυστυχώς, δεν σημαίνει το ότι με άλλες συνθήκες ο μύκητας Sclerotinia sclerotiorum παύει να δραστηριοποιείται, αλλά στην πραγματικότητα είναι λιγότερο ενεργητικός. Ειδικώς κατά τους θερινούς μήνες με τις έντονες ξηροθερμικές συνθήκες οι οποίες χαρακτηρίζουν τις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους χώρους πρασίνου, φαίνεται ότι επιβραδύνεται πάρα πολύ ο ρυθμός με τον οποίον δρα και για αυτό δεν παρουσιάζονται με μεγάλη συχνότητα συμπτώματα της μυκητολογικής ασθένειας.
Η καταπολέμηση για τη σκληρωτινίαση είναι μία ιδιαιτέρως δύσκολη υπόθεση. Συνεχίζουν να γίνονται προσπάθειες για να
εντοπισθούν βιολογικοί τρόποι περιορισμού του μύκητα, αλλά μέχρι στιγμής για τα ελληνικά γεωργικά δεδομένα στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θεωρούμε το ότι η κατά το δυνατόν αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να γίνει μόνο με τη σωστή χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Μάλιστα καλό θα ήταν να ακολουθούμε τακτικές ανάλογες με αυτές κατά τον περιορισμό του βοτρύτη, που έχουμε αναφέρει σε άλλο κείμενο από τη δημοσιοποιημένη βάση δεδομένων με τα άρθρα κήπου της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ. Επισημαίνουμε, όμως, το γεγονός ότι απαιτείται ο δραστικός περιορισμός της εδαφικής υγρασίας, η αμειψισπορά, το βαθύ σκάψιμο ή όργωμα για να καλύπτονται τα σκληρώτια σε μεγάλο βάθος, η καλή αποστράγγιση, η εγκατάσταση απολυμασμένου χώματος και η αραιά φύτευση των κηπευτικών. Τα προσβεβλημένα τμήματα πρέπει οπωσδήποτε να απομακρύνονται και να καίγονται, ενώ το πότισμα να γίνεται μόνο με κατάλληλους σταλάκτες, δηλαδή με στάγδην άρδευση. Τέλος, εάν χρειασθεί να καταφύγουμε σε προσεκτική χρήση κατάλληλων μυκητοκτόνων, τότε πρέπει να επιλέξουμε συνδυασμό σκευασμάτων, γιατί ο συγκεκριμένος μύκητας μπορεί να αναπτύξει εύκολα ανθεκτικότητα έναντι των δραστικών ουσιών.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων