Διά παρενιαυτοφορία φυτών, τα καρποφόρα δέντρα ή προβλήματα όπως οι λίγοι καρποί, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Η εγκατάσταση διαφόρων καρποφόρων φυτών σε έναν κήπο αποτελεί συχνά μία χαρακτηριστική συνιστώσα για την
κηποτεχνία κατά τις κηπουρικές εργασίες. Με αυτόν τον τρόπο οι δημιουργοί και οι ιδιοκτήτες ενός χώρου πρασίνου επιδιώκουμε να συνδυάσουμε το τερπνόν μετά του ωφελίμου, δηλαδή να διαμορφώσουμε ένα αξιοζήλευτο αισθητικό αποτέλεσμα εξασφαλίζοντας ταυτοχρόνως τους πολυπόθητους καρπούς μας. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα τολμούσε να ισχυριστεί ότι τα καρποφόρα δέντρα αποτελούν ένα κατά κανόνα αναπόσπαστο τμήμα της δομής ενός ιδιόκτητου και ιδιόχρηστου κήπου. Όμως, όπως υποστηρίζουμε πολύ συχνά στα άρθρα μας, τα δέντρα ή τα φυτά εν γένει είναι αξιόλογοι οργανισμοί οι οποίοι προϊόντος του χρόνου διαρκώς υπόκεινται σε ένα ευρύ φάσμα καταπονήσεων και για αυτό οι προσπάθειές μας εστιάζονται πάντοτε στην προσφορά όσο το δυνατόν καλύτερης φροντίδας προς αυτά. Άλλοτε επιτυγχάνουμε σπουδαία αποτελέσματα, ενώ άλλες φορές αντιμετωπίζουμε σημαντικά προβλήματα. Μάλιστα, έχει ενδιαφέρον το ότι μπορεί ορισμένες φορές αυτά τα προβλήματα ή οι δυσλειτουργίες να είναι αποτέλεσμα της φυσιολογικής ζωής των φυτών και όχι απόρροια ανεπιτυχούς συντηρήσεώς τους. Αυτό το σύντομο άρθρο ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ασχοληθεί με ένα αρκετά συχνό, αλλά όχι τόσο κατανοητό φαινόμενο, που εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα ιδίως στα εσπεριδοειδή δέντρα του κήπου και ονομάζεται "παρενιαυτοφορία φυτών".
Έτσι, λοιπόν, μία από εκείνες τις περιπτώσεις προβληματικών καταστάσεων την οποία πιθανώς να αντιμετωπίζουμε αρκετές
φορές στον κήπο μας είναι η δυσάρεστη, ξαφνική κατακόρυφη πτώση της παραγωγής καρπών των καρποφόρων δένδρων και κυρίως των ξινών όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τις μανταρινιές, τις πορτοκαλιές ή τις ελιές. Οι αιτίες για την εκδήλωση αυτού του φαινομένου είναι πάρα πολλές και ορισμένες φορές είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να τις εντοπίσουμε επακριβώς με μακροσκοπική παρατήρηση σε όλη τους την έκταση. Βεβαίως, δεν είναι δυνατό να αναφερθούμε σε όλες, αλλά θα εστιάσουμε μόνο σε μία η οποία ενώ είναι συνήθης αγνοείται από τους περισσότερους ερασιτέχνες κηπουρούς και ιδιοκτήτες ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων. Για αυτό ό, τι αναφέρουμε δεν αφορά στις εξειδικευμένες παραγωγικές καλλιέργειες μεγάλων ή μικρών εκτάσεων. Θα επικεντρωθούμε μόνο στην περίπτωση εκείνη κατά την οποία ενώ μία χρονιά το δένδρο παράγει έως και υπερβολική ποσότητα καρπών, το αμέσως επόμενο ή και το μεθεπόμενο έτος η παραγωγή καρπών καταβαραθρώνεται ακόμα και εάν το φυτό μας είναι απολύτως υγιές έχοντας ανθοφορήσει κανονικώς. Αυτό το φαινόμενο είμαστε βέβαιοι εις την ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ ότι απασχολεί συχνά αρκετές φίλες και φίλους μας. Επομένως, τί συμβαίνει; Τί μπορεί να ευθύνεται για το ότι δεν μπορούμε να απολαύσουμε τα φρούτα που περιμένουμε με αυπομονησία τόσους μήνες;
Όσο και εάν ακουστεί παράδοξο σε κάποιους, το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι κατά κανόνα περισσότερο φυσιολογικό, παρά φυτοπαθολογικό πρόβλημα και όπως προαναφέρθηκε καλείται “παρενιαυτοφορία”. Δηλαδή, με πολύ απλά λόγια, η παρενιαυτοφορία είναι το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίον ενώ κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου έτους το καρποφόρο δένδρο βρίθει καρπών, το αμέσως τουλάχιστον ένα επόμενο έτος η παραγωγή καρπών είναι έως και υπερβολικώς μειωμένη. Κατά αυτό το επόμενο έτος παρ’ όλο που μπορεί ακόμα και να σχηματίζονται πάρα πολλοί ανθοφόροι οφθαλμοί, καθώς επίσης να δημιουργούνται πολλά άνθη, τελικώς να μην οδηγείται το δένδρο σε μίαν εκτεταμένη επιτυχή καρπόδεση και καρποφορία. Ο πιο βασικός λόγος ο οποίος δημιουργεί αυτό το φαινόμενο κατά πάσα πιθανότητα έχει να κάμνει με την υπερβολική κατανάλωση των θρεπτικών και ενεργειακών αποθεμάτων του δένδρου κατά το έτος με την μεγάλη καρποφορία, όπως για παράδειγμα συμβαίνει κυρίως με τους υδατάνθρακες και τα αζωτούχα λιπαντικά αποθέματα. Η υπερβολική παραγωγή καρπών οι οποίοι είναι στην πραγματικότητα οι εν δυνάμει απόγονοι του δένδρου, επηρεάζει τον βιολογικό του ρυθμό διαταράσσοντας για παράδειγμα τον ορμονικό του κύκλο ο οποίος με τη σειρά του επηρεάζει την εκδήλωση των ανθοφόρων οφθαλμών ή την καρπόδεση. Ταυτοχρόνως, όμως, αρκετά συχνά η εμφάνιση ή η ένταση του φαινομένου επηρεάζεται άμεσα και από εξωγενείς παράγοντες. Χαρακτηριστικώς πρέπει να επισημάνουμε ότι ένα δένδρο το οποίο αναπτύσσεται σε έδαφος χωρίς πολύ χώμα, δηλαδή είναι ρηχό, τείνει να εκδηλώνει το φαινόμενο με μεγαλύτερη συχνότητα. Ομοίως, οι ανώμαλες κλιματολογικές συνθήκες του περιβάλλοντος, όπως ο ανώμαλος κύκλος θερμοκρασιών ανά εποχή, οι ανώμαλες βροχοπτώσεις ή η ανώμαλη έκθεση εις την ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και διάφοροι γενετικοί και ορμονικοί παράγοντες, η ηλικιακή κατάσταση και η υγιεινή ή το είδος και η ποικιλία του δένδρου μπορούν να επηρεάσουν τη συχνότητα εκδηλώσεως της παρενιαυτοφορίας. Μάλιστα, ενώ η παρενιαυτοφορία συνήθως επηρεάζει όλο το δένδρο είναι αξιοπερίεργο ότι υπάρχει ενδεχόμενο σε κάποιες περιπτώσεις να παρατηρείται μεμονωμένα σε κάποιους βλαστούς του με επίπτωση αυτοί να μην παράγουν ικανοποιητικές ποσότητες καρπών συγκρινόμενοι με άλλους βλαστούς του ίδιου δένδρου.
Στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους μας το να προσπαθήσουμε να εξαλείψουμε την παρενιαυτοφορία είναι μάλλον ακατόρθωτο ή αδιανόητο με τα μέσα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τις αισθητικές ανάγκες που πρέπει να ικανοποιούμε διαρκώς. Όμως, είμαστε εις θέσιν να την επηρεάσουμε προς όφελός μας περιορίζοντας τις επιπτώσεις της. Κατ’ αρχάς όταν είναι απαραίτητο πρέπει να καθαρίζουμε και να κλαδεύουμε τα δέντρα μας με μέτρο και εγκαίρως την εποχή του βλαστικού και παραγωγικού ληθάργου, χωρίς να ενεργούμε βεβιασμένως ή παρορμητικώς, εξασφαλίζοντάς τους τελικώς μία πλούσια και ισορροπημένη φυλλική κόμη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα δένδρα είναι ζωντανοί οργανισμοί υποκείμενοι σε αυστηρούς φυσικούς βιολογικούς κανόνες και κάθε δική μας άσκοπη πράξη θα έχει μελλοντικές επιπτώσεις. Εάν είναι δυνατόν να περιορίζουμε την υπερβολική παραγωγή καρπών με την αφαίρεσή τους όταν είναι ακόμα πολύ μικροί και επειδή αναφερόμαστε στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους δεν θα συνιστούσαμε να γίνει χρήση ειδικών χημικών για τον τεχνητό επηρεασμό της ανθοφορίας ή καρποδέσεως. Τέλος, είναι αυτονόητο ότι πρέπει κατά το δυνατόν να μεριμνούμε ώστε τα φυτά μας να μεγαλώνουν υπό υγιεινές καλλιεργητικές συνθήκες απολαμβάνοντας κατάλληλες λιπαντικές ή φυτοπροστατευτικές επεμβάσεις.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων