Διά φυτά σκιάς σαν το σαρκοκόκκα ή Sarcococca confusa, δηλαδή ως είναι διάφοροι καλλωπιστικοί θάμνοι ή αρωματικοί θάμνοι διά χώρους πρασίνου, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα το οποίο μπορεί να παρουσιαστεί κατά τη διαμόρφωση και αρχιτεκτονική κήπων είναι η παρουσία περιοχών στον ιδιωτικό και ιδιόχρηστο χώρο πρασίνου με προβληματικό φωτισμό. Αυτό το φαινόμενο επηρεάζει την εγκατάσταση φυτών, αφού η έλλειψη φωτός δεν είναι μία ευνοϊκή συνιστώσα για την ανάπτυξή τους. Αντίστοιχα προβλήματα εμφανίζονται σε κήπους όπου έχουν αναπτυχθεί μεγάλα δέντρα ή μετά από την κατασκευή τους προέκυψαν σταθεροί υψηλοί όγκοι, όπως περιμετρικά κτήρια. Προκειμένου να κατορθώσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δυσμενείς και τετελεσμένες καταστάσεις είμαστε εξαναγκασμένοι να αναζητήσουμε φυτικούς οργανισμούς οι οποίοι εκδηλώνουν μία ικανοποιητική παρουσία σε συνθήκες χαμηλότερου φωτισμού από το συνηθισμένο. Μάλιστα, τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα ειδικά στην περίπτωση των κήπων οι οποίοι διαθέτουν υψηλά δένδρα στη βάση των οποίων δύσκολα μπορεί να καλλιεργηθεί άλλο φυτό. Η αλήθεια είναι ότι τα αναπτυγμένα δένδρα διαθέτουν ένα ανάλογο ισχυρό ριζικό σύστημα, αλλά και τεχνικές τις οποίες έχει καθορίσει η Φύση, έτσι ώστε να παρεμποδίζουν μερικές φορές την ανάπτυξη κοντά τους διάφορων άλλων φυτικών οργανισμών οι οποίοι ενδεχομένως θα τους στερήσουν πολύτιμα θρεπτικά αποθέματα ή ζωτικό χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πεύκη η οποία με τις πευκοβελόνες τις οποίες αποβάλλει και με τις ρίζες της επηρεάζει το έδαφος πέριξ του κορμού και κάτωθεν της κόμης της κατά τρόπο που αποτρέπει την επιβίωση αρκετών ειδών δένδρων.
Η αλήθεια είναι το ότι στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ συχνά προτείνουμε προς τις φίλες και τους φίλους μας να αποφεύγουν την εγκατάσταση άλλων φυτών ακριβώς κάτω από αναπτυγμένα δένδρα και ιδίως κωνοφόρα. Ίσως κάποια εποχιακά φυτά θα μπορούσαν πρόσκαιρα να καλύψουν το έδαφος σε αυτές τις θέσεις. Όμως, εάν επιμένει κάποιος να εγκαταστήσει φυτά πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων το γεγονός ότι ενδεχομένως η ανάπτυξή τους να μην είναι η αναμενόμενη συναρτήσει του μικροπεριβάλλοντος χώρου. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν κάποιες λύσεις οι οποίες ανταποκρίνονται έστω και ικανοποιητικώς σε τέτοιου είδους απαιτήσεις. Έτσι, μία από τις πιο επιτυχημένες επιλογές για τη φύτευση κάτω από αναπτυγμένα δένδρα ή σε περιοχές με σχετικώς χαμηλότερο φωτισμό είναι τα είδη ενός θάμνου ο οποίος κατάγεται από την Άπω Ανατολή και ονομάζεται "σαρκοκόκκα" ή Sarcococca species. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορεί κυρίως το εντυπωσιακό είδος Sarcococca confusa το οποίο δείχνει να έχει αποδεκτή προσαρμοστική ικανότητα στις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, ιδίως όταν ριζοπιάσει. Όμως, τονίζουμε το ότι κατά πάσα πιθανότητα θα είναι πιο καλή η ανάπτυξή του εάν δεν φυτευθεί κάτω από δένδρα στην Ελλάδα όπου τα εδάφη και οι κλιματολογικές συνθήκες διαφέρουν από τα αντίστοιχα των περιοχών της καταγωγής του.
Έτσι, λοιπόν, ο θάμνος Sarcococca confusa έχει βοτανική συγγένεια με το γνωστό πυξάρι, δηλαδή τα Buxus species. Ανήκει στην οικογένεια Buxaceae και είναι αειθαλές φυτό με στιλπνά, αμυγδαλωτά, βαθυπράσινα και σαρκώδη φύλλα. Τα φύλλα του όταν πρωτοεμφανίζονται έχουν πιο ανοικτό πράσινο χρώμα το οποίο σταδιακώς γίνεται πιο βαθύ πρασινωπό. Είναι πολυετές φυτό με μάλλον μέτριο έως αργό ρυθμό αναπτύξεως και σφαιρική διαμόρφωση όταν αναπτύσσεται ελεύθερο. Ειδικώς το είδος Sarcococca confusa στην Ελλάδα δύσκολα ξεπερνάει σε ύψος και πλάτος περί το ενάμισι μέτρο ή το πολύ τα δύο μέτρα. Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα μπορούσαμε να το εντάξουμε στο πλαίσιο εκείνο της κηποτεχνικής δημιουργία όπου ανήκουν οι καλλωπιστικοί θάμνοι, αλλά και οι αρωματικοί θάμνοι. Δυστυχώς, όμως, θα πρέπει να επισημάνουμε το ότι είναι μάλλον από τα δυσεύρετα φυτά για τη διακόσμηση ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων.
Σαν φυτό έχει την ιδιομορφία να επιβιώνει θαυμάσια υπό καθεστώς αρκετής σκιάς, αρκεί να φροντίζουμε να μην ξηραίνεται το χώμα του για ένα διάστημα μέχρι να ριζοπιάσει καλά. Ο έντονος και παρατεταμένος ελληνικός ήλιος ειδικώς κατά τους θερινούς μήνες μπορεί να προκαλέσει αποχρωματισμούς στα φύλλα ειδικώς εάν το έδαφος δεν έχει αρκετή υγρασία. Παρ’ όλο που σε ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας επιθυμεί βαθύ και γόνιμο έδαφος για να λάβει την όμορφη και επιβλητική εμφάνισή του, θα μπορούσε να ανεχθεί ακόμα και πιο κατώτερης ποιότητος εδάφη με την προϋπόθεση ότι προηγουμένως θα έχουν εμπλουτιστεί με εύφορο χώμα και αποστραγγιστικό υλικό διότι η στάσιμη υγρασία σε αργιλοπηλώδες υπόστρωμα μπορεί να το καταστρέψει. Επιπροσθέτως, μπορεί κάλλιστα να καλλιεργηθεί σε ευρύχωρες γλάστρες για να διακοσμήσει τα μπαλκόνια. Όσον αφορά στην άρδευση του Sarcococca confusa πρέπει να τονίσουμε ξανά το ότι δεν ενδείκνυται να αφήνουμε να ξηραίνεται το χώμα που τον φιλοξενεί ειδικώς κατά τους θερινούς μήνες. Επίσης, καλό θα ήταν να μην εκτίθεται σε βορεινούς ανέμους ή σε παρατεταμένα κρύα ειδικώς στη βόρειο Ελλάδα. Όταν αναπτυχθεί και ριζοπιάσει οι αντοχές του στις αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες αυξάνονται. Επίσης, προτείνουμε να λιπαίνεται αρχές ανοίξεως και φθινοπώρου με ισορροπημένο λίπασμα το οποίο έχει αυξημένες μονάδες αζώτου και καλίου, ενώ στα μέσα του χειμώνος μπορούμε να του χορηγήσουμε ισορροπημένο λίπασμα με αυξημένες μονάδες καλίου σε δοσολογία που εξαρτάται από το μέγεθος του θάμνου, τον τόπο εγκαταστάσεώς του και φυσικώς από τις υποδείξεις της βιομηχανίας παρασκευής του λιπάσματος.
Η καλλωπιστική αξία του θάμνου σαρκοκόκκα προσδιορίζεται από δύο βασικές συνιστώσες. Η πρώτη έχει να κάμνει με την όμορφη συμμετρική φυλλική επιφάνεια που διαμορφώνει όσο περνάνε τα χρόνια. Η δεύτερη καθορίζεται από την ανθοφορία του η οποία κορυφώνεται μέσα στο χειμώνα, συνήθως μέσα στο Φεβρουάριο. Αυτό που έχει σημασία σχετικώς με την ανθοφορία του δεν είναι τόσο η εμφάνιση των γαλακτόχρωμων ανθέων στις μασχάλες των φύλλων τα οποία δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο, αλλά η εκπληκτική οσμή τους η οποία μπορεί να κατακλύσει ένα χώρο όπου υπάρχουν πολλά Sarcococca confusa. Εξ άλλου, δεν είναι τυχαίο το ότι μία από τις πιο συνηθισμένες ονομασίες του στα αγγλικά είναι "sweet box". Εάν γονιμοποιηθούν τα άνθη του, τότε αναλόγως του είδους θα δημιουργήσουν μελανόχρωμους ή ερυθρόχρωμους μικροκαμωμένους σφαιρικούς καρπούς με σπόρους οι οποίοι μπορούν να φυτευθούν την άνοιξη ή το φθινόπωρο.
Όσον αφορά στην περιποίηση του θάμνου αυτή δεν έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις. Καλό θα ήταν κατά τις αρχές της ανοίξεως, εάν ο καιρός δεν είναι κρύος, να καθαρίζεται από τα λίγα τυχόν υπάρχοντα ξηρά βλαστάρια, να κλαδεύονται οι ελάχιστοι βλαστοί οι οποίοι ενδεχομένως χαλάνε την οπτική συμμετρία της κόμης και να κορφολογείται για να ευνοηθεί η νέα βλάστηση που θα φέρει νέα ανθοφορία. Ο θάμνος σαρκοκόκκα ανθοφορεί κατά κανόνα σε βλάστηση του τρέχοντος έτους, αλλά και του προηγούμενου χρόνου. Επιπροσθέτως, εάν κάποιος θέλει να φυτέψει μοσχεύματα μπορεί να τα προμηθευτεί από λίγους ημιώριμους βλαστούς περί τα τέλη του καλοκαιριού ή στην απαρχή του φθινοπώρου.
Η εμπειρία της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ έχει καταδείξει το ότι ειδικώς ο θάμνος Sarcococca confusa δεν προσβάλλεται εύκολα από παράσιτα και ασθένειες όταν εγκαθίσταται σε μέρη με καλή κυκλοφορία αέριων ρευμάτων και σε εδάφη με καλή αποστράγγιση. Πιθανώς μικρά πουλιά να θελήσουν να φάνε λίγους από τους καρπούς του, αλλά αυτό δεν θεωρούμε ότι είναι αξιόλογο πρόβλημα και ίσως τα πουλιά να αντιμετωπίσουν προβλήματα επειδή πρέπει να βρίσκονται κοντά στο έδαφος οπότε είναι ευάλωτα σε επιθέσεις από γάτες.
Σε γενικές γραμμές ο θάμνος σαρκοκόκκα ή Sarcococca confusa μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά κάποιον τρόπο σαν εδαφοκαλυπτικός κάτω από αναπτυγμένα δένδρα, όπως για παράδειγμα η αειθαλής μαγνώλια ή Magnolia grandiflora. Προτείνουμε προς τις φίλες και τους φίλους μας να δημιουργούν συστάδες με πολλά φυτά, έτσι ώστε καθώς μεγαλώνουν να δημιουργούν μία πρωτότυπη αίσθηση. Τέλος, είναι πολύ όμορφος ο συνδυασμός με κατάλληλα βολβώδη ανθοφόρα φυτά ή χαμηλά φυτά με ποικιλοχρωμία φυλλώματος, ώστε η ευωδιά των ανθέων του θάμνου να συνδυάζεται με όμορφες οπτικές εντυπώσεις.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων