Διά αποβρύωση γκαζόν ή dethatching από άχρηστη οργανική ύλη ή thatch και useless mulch κατά τη συντήρηση γκαζόν, περιποίηση χλοοτάπητα, φροντίδα γρασιδιού για να διατηρείται ακμαία η χλόη, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ χαιρόμαστε ιδιαιτέρως όταν παρατηρούμε, κυρίως στο διαδίκτυο ή internet, το γεγονός να διαχέονται
όλο και περισσότερο ιδέες, ορολογίες και πληροφορίες στο ευρύ κοινό για συντήρηση γκαζόν οι οποίες, κατά τη γνώμη μας, πριν από τη δημοσιοποίηση των προηγούμενων εκδόσεων του ιστοτόπου μας ήταν μάλλον άγνωστες, αφού τότε πριν από χρόνια δεν μπορούσαμε να τις ανιχνεύσουμε στις διαδικτυακές αναζητήσεις. Μία τέτοια περίπτωση η οποία έχει μεγάλη σημασία για την περιποίηση χλοοτάπητα και την εν γένει φροντίδα γρασιδιού για να διατηρείται η καλλωπιστική χλόη ακμαία είναι η αποβρύωση γκαζόν ή dethatching. Εξ άλλου, καθώς έχουμε κατά κόρον αναφέρει σε άλλα κείμενα από τη δημοσιοποιημένη βάση δεδομένων με τα άρθρα κήπου της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, η συντήρηση γκαζόν, είτε είναι θερμόφιλο, είτε ψυχρόφιλο, αποτελεί μία ατέρμονη διαδικασία η οποία στοχεύει στην κατά το δυνατόν διαρκή εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών υγιεινής και αναπτύξεως, αφού οι εδαφοκλιματικές συνθήκες στους ελληνικούς ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους δεν είναι πάντοτε οι καλύτερες για την ευημερία του γκαζόν.
Ειδικώς οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ είναι ενημερωμένοι για το ότι μία από τις καθοριστικές συνιστώσες η οποία
επιδρά καταλυτικώς στην υγεία του χλοοτάπητα είναι η συσσωρευμένη και άχρηστη οργανική ύλη ή thatch. Το thatch ή αλλιώς καλούμενο συμβατικώς με το όνομα "αχυροσκεπή", αποτελεί το συνεκτικό οργανικό στρώμα από ένα ή περισσότερα επάλληλα και συμπλεκόμενα επίπεδα οργανικής ύλης η οποία τελεί υπό φυσική αποδόμηση και βρίσκεται εγκατεστημένο κυρίως ανάμεσα στο υπέργειο τμήμα του γκαζόν παρεμβάλλοντας τον εαυτό του στο χώρο ακριβώς επάνω από την εδαφική επιφάνεια από όπου εκφύονται τα φυτά που συγκροτούν και διαμορφώνουν το πράσινο τμήμα του γκαζόν. Στην ουσία και κατά κανόνα σχηματίζεται από φυτικά υπολείμματα του ίδιου του γκαζόν, όπως είναι για παράδειγμα τα φύλλα, οι στόλωνες ή τα ριζώματα, τα οποία αποδομούνται με δυσανάλογα αργούς ρυθμούς εν συγκρίσει ως προς τα επιπρόσθετα νέα υπολείμματα. Επιπλέον, εμπλουτίζεται σε μικρότερο βαθμό με την πάροδο του χρόνου από κατάλοιπα τα οποία συσσωρεύονται από φερτή και αλλότρια οργανική ύλη, κυρίως φυτικής προελεύσεως. Αυτή η φερτή αλλότρια οργανική ύλη ονομάζεται "mulch" ή συμβατικώς έχει αποκτήσει το όνομα "αχυρόστρωμα" και είναι κατά κανόνα ένα χαλαρό διαπερατό οργανικό στρώμα με πλήθος από φύλλα ή βελόνες κωνοφόρων ή άχυρα ή φλούδες κορμών ή μείγματα φυτικών υπολειμμάτων τα οποία όταν συγκεντρωθούν σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα και γύρω από τη βάση πολλών θάμνων και δένδρων για να τα προστατεύσουν από το κρύο. Δυστυχώς, όσον αφορά στο γκαζόν, η παρουσία του mulch κατά κανόνα καθίσταται μακροπροθέσμως επιβλαβής διότι συσσωρεύεται και σταδιακώς συγχωνεύεται με το thatch, οπότε γίνεται ακόμα ένα άχρηστο ξένο σώμα, δηλαδή ένα άχρηστο αχυρόστρωμα ή useless mulch.
Όπως προαναφέρθηκε, το thatch συγκροτείται από ένα ή περισσότερα επίπεδα τα οποία μπορεί να συμπλέκονται
αναλόγως της καταγωγής και θέσεως της οργανικής ύλης που τα απαρτίζει. Στο κατώτερο επίπεδο βρίσκεται κατά κανόνα ο αποκαλούμενος "μικροτάπητας" ή όπως λέγεται στη διεθνή ορολογία "mat", που είναι συμπαγής, συνήθως νοτισμένος, ορφνοκάστανος ή μελανόχρωμος, αναδίδει μία έντονη οσμή νοτισμένου χώματος και έχει προκύψει από τη μακροχρόνια παραμονή των φυτικών υπολειμμάτων στο έδαφος με αποτέλεσμα αυτά να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο χουμοποιήσεως με την παρέμβαση γεωσκωλήκων και μικροοργανισμών. Εάν το έδαφος και ο περιβάλλων χώρος διακρίνονται από έντονη μακροχρόνια ξηρότητα τότε το thatch μπορεί να είναι προϊόν φυτικών υπολειμμάτων τα οποία διαμορφώνουν ένα νέο επίπεδο με το όνομα "fibre" το οποίο αποτελείται στην πλειοψηφία του από αποξηραμένες σκληρές ωχροκάστανες ίνες και χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ή την περιορισμένη παρουσία του κατώτερου επιπέδου mat. Συνήθως, όμως, στους κήπους όπου η συντήρηση του γκαζόν δεν είναι η αναμενόμενη, το thatch απαρτίζεται στη βάση του από το επίπεδο mat και ακολούθως από ένα άλλο επίπεδο με την ονομασία "litter", που τροφοδοτεί την επέκταση του thatch με οργανικά απορρίμματα τα οποία προέρχονται από την ελλιπή αποκομιδή των υπολειμμάτων κοπής, το άχρηστο mulch και τα αποβαλλόμενα από το ίδιο το γκαζόν άχρηστα υλικά.
Το thatch πρακτικώς είναι αδύνατον να εξαλειφθεί καθ' ολοκληρίαν από το γκαζόν και για αυτό θα συνυπάρχουν.
Μάλιστα, η ελεγχόμενη παρουσία του και ειδικώς η ελεγχόμενη παρουσία του επιπέδου mat ενδεχομένως να υποβοηθάει το γκαζόν να ανταπεξέλθει σε καταπονήσεις εξ αιτίας χρήσεως ή να αξιοποιήσει την απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων. Όμως, επιβάλλεται πάντοτε να ελέγχεται η ποσότητά του κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη φροντίδα γρασιδιού. Η πλήρης απώλειά του δεν είναι κάτι το επιθυμητό και σε γενικές γραμμές όταν το πάχος του δεν ξεπερνά το πολύ το ένα εκατοστό (1 cm) τότε είναι αποδεκτό, αρκεί να μην είναι υπερβολικώς συμπιεσμένο. Για να αντιληφθεί κάποιος το πόσο σοβαρά προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η υπερβολικώς συσσωρευμένη ή συμπιεσμένη άχρηστη οργανική ύλη ας φανταστεί ότι το thatch είναι ένα τεράστιο σφουγγάρι. Αυτός ο σπόγγος περιβάλλει το κενό διάστημα στον περιορισμένο χώρο ανάμεσα στα πολλά φυτά τα συγκροτούν τη χλόη με αποτέλεσμα όταν αρδεύεται ή λιπαίνεται ή φυτοπροστατεύεται το γκαζόν να μην μπορούν να μετακινηθούν τα νερά και τα λιπάσματα ή τα φάρμακα εύκολα προς το χώμα όπου εδρεύουν οι ρίζες. Αντιθέτως, διατηρούνται σε μεγάλες μη επιθυμητές ποσότητες στον υπέργειο χώρο του thatch, γεγονός το οποίον: α΄) Επιδράει δυσμενώς στην ανάπτυξη του γκαζόν, β΄) Συμβάλλει
σταδιακώς στην ανάπτυξη αποικιών φυτοπαθογόνων οργανισμών οι οποίοι βρίσκουν στο thatch το ιδανικό περιβάλλον για την επιβίωσή τους, γ΄) Ευνοεί την ανάπτυξη ζιζανίων τα οποία εκμεταλλεύονται την αδυναμία του γκαζόν να ελέγξει με τη δυναμικότητά του το ζωτικό χώρο του, και δ΄) Εξαναγκάζει το ριζικό σύστημα να γίνει αδύναμο και επιφανειακό συμβάλλοντας δευτερογενώς στον περιορισμό της ικανότητος του γκαζόν να ανταπεξέρχεται σθεναρώς σε οποιαδήποτε καταπόνηση και κυρίως τη θερμική καταπόνηση. Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι όσο περνάει ο καιρός, η παρουσία του προβληματικού thatch κατά πάσα πιθανότητα θα συμβάλλει έτσι ώστε το έδαφος που φιλοξενεί το γκαζόν να αποκτήσει υδροφοβικά χαρακτηριστικά εξ αιτίας κυρίως της βιολογικής δραστηριότητος των μικροοργανισμών κατά την αποδόμηση των οργανικών υλών και έτσι το υδροφοβικό έδαφος ή hydrophobic soil θα συμμετέχει στην περαιτέρω επέκταση του προβλήματος με την άχρηστη οργανική ύλη.
Εάν κάποια φίλη ή φίλος της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θελήσει να περιορίσει το thatch στο γκαζόν το οποίο βεβαίως διακοσμεί τον
ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο ή να λάβει προληπτικά μέτρα έτσι ώστε να ελέγξει κατά το δυνατόν τη μελλοντική και επικίνδυνη συσσώρευση άχρηστης οργανικής ύλης, τότε θα πρέπει να μεριμνήσει για την εξάλειψη ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων των αιτιών οι οποίες οδηγούν στο thatch. Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ τονίζουμε διαρκώς την ανάγκη για να προηγείται της εγκατάστασης του γκαζόν μία έστω και περιορισμένη επεξεργασία εδάφους με σκοπό να βελτιωθούν τα χαρακτηριστικά αποστραγγίσεως και γονιμότητος. Από την άλλη μεριά, όπως έχει προγραφεί, το ίδιο το γκαζόν έχει την φυσική τάση να δημιουργεί άχρηστα φυτικά υπολείμματα ιδιαιτέρως όταν έχει προέλθει μετά από υπερβολικώς πυκνή σπορά και επομένως θα ήταν πρόσφορο να επιλέξουμε σπορά γκαζόν χωρίς υπερπύκνωση σπόρων ή την απόκτηση έτοιμων ρολών κάποιου είδους χλοοτάπητα το οποίο διακρίνεται για την περιορισμένη ένταση αυτής της τάσεως και την σχετικώς υψηλή αντοχή στην παρουσία του thatch. Θεωρητικώς, η φεστούκα καλαμοειδής ή Festuca arundinacea επιδεικνύει μία σχετική ανοχή στο thatch, αλλά με βάση τις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες ιδιαιτέρως κατά τις ξηροθερμικές περιόδους, αυτό το χαρακτηριστικό εκτιμούμε στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ το ότι εξαφανίζεται, αφού αυτή η φεστούκα όταν υποστεί θερμική καταπόνηση σε ακατάλληλο έδαφος είναι εις θέσιν να δημιουργεί άχρηστη οργανική ύλη, ιδίως του επιπέδου fibre, με εκνευριστικώς γρήγορους ρυθμούς. Επιπροσθέτως, όλοι οφείλουμε να εφαρμόζουμε με στρατιωτική πειθαρχία ένα κατάλληλο πρόγραμμα λιπάνσεως το οποίο δεν θα οδηγεί στην υπερλίπανση και ειδικά την αζωτούχο, ενώ παραλλήλως να φροντίζουμε έτσι ώστε να διατηρούμε το εδαφικό pH ανάμεσα στις έξι και επτά μονάδες. Ομοίως, η κοπή του γκαζόν πρέπει να διενεργείται όταν είναι αναγκαία με κατάλληλες χλοοκοπτικές μηχανές οι οποίες έχουν μεγάλη ικανότητα αποκομιδής κομμένου χόρτου, ενώ η άρδευση χρειάζεται να ταυτίζεται με τις εκάστοτε εποχιακές ανάγκες του γκαζόν. Όσον αφορά στην εφαρμογή φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων οφείλουμε να επισημάνουμε το ότι πρέπει να γίνεται όταν κρίνεται απολύτως απαραίτητη διότι τα εντομοκτόνα ή τα μυκητοκτόνα μπορούν να εξοντώσουν ταυτοχρόνως επιζήμιους και ωφέλιμους οργανισμούς οι οποίοι συμβάλλουν καθοριστικώς στην καλύτερη αποδόμηση του thatch με όφελος για το γρασίδι.
Εάν σε έναν χλοοτάπητα παρουσιαστεί έντονο το πρόβλημα του thatch, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να προχωρήσουμε σε
διαδικασία απομακρύνσεώς του με αποβρύωση. Παρ' όλο που μπορεί ορισμένοι άνθρωποι ενδεχομένως να ισχυρίζονται το ότι δεν είναι εύκολο να αφαιρεθεί η άχρηστη οργανική ύλη μέχρι τα επιθυμητά επίπεδα, στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα υποστηρίζαμε την άποψη ότι με βάση την πρακτική επαγγελματική εμπειρία μας κατά τη συντήρηση κήπων, αποδεικνύεται ακριβώς το αντίθετο. Η απομάκρυνση του thatch γίνεται με την αποβρύωση γκαζόν ή dethatching lawn. Όπως έχουμε επισημάνει σε άλλα κείμενα από τη δημοσιοποιημένη βάση δεδομένων με τα άρθρα κήπου της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, η σωστή και αποτελεσματική αποβρύωση είναι μία πραγματικά δύσκολη, κοπιαστική και σωματοφθόρος διαδικασία για τον επαγγελματία εργολάβο. Περιλαμβάνει τη χρήση ειδικών μηχανημάτων αποβρυώσεως ή καθέτου κοπής και εξαραιώσεως τόσες φορές όσες είναι αναγκαίες και μπορεί να διαρκέσει ακόμα και μερικούς μήνες σε ιδιαιτέρως βεβαρυμμένες με άχρηστη οργανική ύλη περιπτώσεις γκαζόν. Συνοδεύεται από αναπροσαρμογή του αρδευτικού και λιπαντικού προγράμματος αναλόγως της εκτάσεως του προβλήματος και στην ιδανική περίπτωση εφαρμογή της πραγματικά εκπληκτικής αναζωογονητικής μεθόδου επιφανειακής επιχωματώσεως ή surface top dressing, που συνδυασμένη με τα απαραίτητα θρεπτικά σκευάσματα, ενισχύει δομικώς και συστατικώς το εδαφικό υπόστρωμα καταπνίγοντας σε πρώτη φάση το περιττό thatch. Βεβαίως, η χρήση των αποβρυωτήρων ή των εξαραιωτήρων πρέπει να γίνεται περιστασιακώς κατά την περιποίηση χλοοτάπητα για προληπτικούς λόγους προς όφελος της χλόης.
Σε γενικές γραμμές, το φαινόμενο με την άχρηστη οργανική ύλη ή thatch μπορεί να έχει ακόμα και φυσική καταγωγή, αλλά στην πράξη πάρα πολύ συχνά λαμβάνει επικίνδυνες διαστάσεις εξ αιτίας κατά κανόνα της ανθρώπινης αμέλειας. Το προβληματικό thatch εμφανίζεται συχνότατα και μάλιστα τις περισσότερες φορές δεν καθίσταται αμέσως αντιληπτό σε ένα άπειρο μάτι μέχρι τη στιγμή εκείνη που θα προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγιεινής στο γρασίδι. Πολλά φυτοπαθολογικά προβλήματα ή η συχνή εμφάνιση ζιζανίων, όπως είναι για παράδειγμα το αιματόχορτο, η κύπερη, η περικοκλάδα και τα μανιτάρια κλπ) οφείλονται στην παρουσία του ενοχλητικού thatch και για αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να το αντιμετωπίζουμε εγκαίρως με δυναμικό τρόπο, διότι στην αντίθετη περίπτωση η αμέλεια θα οδηγήσει στο μέλλον σε κηποτεχνικές επεμβάσεις με μεγάλο χρηματικό κόστος, ενώ η επιτυχής καταπολέμησή του μπορεί να είναι ιδιαιτέρως κοπιαστική και χρονοβόρος.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων