Διά περιποίηση χλοοτάπητα, όπως ο εξαερισμός γκαζόν ή η εξαραίωση γκαζόν εστιάζοντας εις ενέργειες, όπως η αποβρύωση και ο αερισμός εδάφους κατά τη συντήρηση γκαζόν ή στα σχετικά μηχανήματα κήπου, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Εφαλτήριο για τη δημιουργία αυτού του άρθρου υπήρξαν οι πολλές ερωτήσεις που έθεσαν οι φίλες και οι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ σχετικώς με την αποβρύωση γκαζόν και την περιποίηση κήπου. Στο παρόν κείμενο έγινε προσπάθεια ώστε να συμπυκνωθεί σε ελάχιστες γραμμές το νόημα των απαντήσεών μας οι οποίες διαλεύκαναν διάφορες απορίες.
Έτσι, λοιπόν, πρέπει να κατασταθεί σαφές ότι στην ανάπτυξη και συντήρηση γκαζόν για αισθητικούς και καλλωπιστικούς
λόγους, που διατηρείται στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους, πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η δυνατότης να επιτυγχάνεται διαρκώς η σωστή και ελεύθερη ροή αέρος και ποικίλων υλικών, όπως το νερό και τα λιπάσματα, τόσο στο εδαφικό υπόστρωμα με την απουσία υδροφοβικών χαρακτηριστικών, όσο και ανάμεσα στα αμέτρητα φυτά που σχηματίζουν το γκαζόν ή ακόμα και στον περιβάλλοντα χώρο άνωθεν αυτών. Ειδικώς σε περιοχές όπου παρατηρούνται συχνές ανισορροπίες στην υγρασία και την ξηρότητα του εδάφους, αλλά και της ατμόσφαιρας ή επικρατούν δυσμενείς συνθήκες αναπτύξεως χλοοτάπητος, όπως είναι για παράδειγμα η σκίαση και η υπερβολική οξύτητα του εδάφους, δεν ενδείκνυται ο χλοοτάπητας να είναι υπερβολικά πυκνός και να επιβαρύνεται η υγεία του εκ της υπερβολικής συσσωρεύσεως άχρηστων πραγμάτων στην επιφάνεια του εδάφους διότι με την έλευση του χρόνου τελικώς υποβαθμίζεται η ποιότης του και αυξάνονται κατακορύφως οι πιθανότητες εκδηλώσεως φυτοπαθολογικών προβλημάτων. Οι επαγγελματίες κηποτέχνες έχουν στη φαρέτρα τους διάφορα όπλα προκειμένου να αποφορτίζουν την επιφάνεια του εδάφους το οποίο φιλοξενεί το γκαζόν από άχρηστες ύλες, αλλά και να επηρεάζουν την πυκνότητα του ίδιου του χλοοτάπητος. Οι πιο χαρακτηριστικές εργασίες οι οποίες προτείνονται για τις ανάγκες των γκαζόν με βάση τα ελληνικά κηποτεχνικά δεδομένα είναι: α') ο εξαερισμός γκαζόν και, β') η εξαραίωση γκαζόν ή πιο απλά αραίωση χλοοτάπητα.
Τονίζεται με επίταση ότι πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγεται η σύγχυση ανάμεσα στον εξαερισμό γκαζόν και την εξαραίωση γκαζόν διότι αποτελούν δύο διαφορετικές εργασίες οι οποίες τελικώς στοχεύουν στην εξυπηρέτηση διαφορετικών αναγκών, παρ' όλο που αφ' ενός βελτιώνουν αμφότερες την προαναφερθείσα ροή αέρος και υλικών και αφ' ετέρου είναι δυνατό σε αρκετές περιπτώσεις να χρησιμοποιούνται τα ίδια εξειδικευμένα μηχανήματα τα οποία είναι δυνατόν να εκτελούν και τις δύο εργασίες αναλόγως των επιθυμιών του συντηρητή του κήπου.
Με βάση τα όσα έχουν αναφερθεί σε άλλο άρθρο ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ για τον αερισμό εδάφους και την αποβρύωση γκαζόν, ο εξαερισμός χλοοτάπητα έχει σαφώς πιο ευρύ περιεχόμενο διότι περιλαμβάνει όλες εκείνες τις ενέργειες που στοχεύουν σε δύο διαφορετικά αποτελέσματα. Το ένα είναι ο αερισμός εδάφους και το έτερο αποτέλεσμα είναι η αποβρύωση γκαζόν. Αντιθέτως, από την άλλη μεριά η εξαραίωση αφορά αποκλειστικώς σε ενέργειες οι οποίες στοχεύουν μόνο στο να αραιώσουν την πυκνότητα των φυτών που συγκροτούν το χλοοτάπητα του κήπου μας. Αυτό το τελευταίο πολλές φορές ακούγεται περίεργο σε ορισμένα άτομα τα οποία δεν είναι εξοικειωμένα με την πολύπλευρη ζωή του γκαζόν, αλλά στην πραγματικότητα οι διάφορες μορφές γκαζόν είτε αυτό προέρχεται από έτοιμες δεσμίδες (ρολά), είτε από σπορά, αναπτύσσονται στους κήπους συγκροτούμενα από φυτά τα οποία ακόμα και εάν αρχικώς ήταν αραιά κατανεμημένα έχουν κατά κανόνα την τάση να πληθαίνουν με την πάροδο των ετών όπως για παράδειγμα συμβαίνει με μεθόδους όπως είναι το αδέλφωμα, η υπόγεια ή υπέργεια επέκταση. Αυτή η αύξηση του πλήθους δημιουργεί μοιραίως υπερπύκνωση και έντονο ανταγωνισμό αναμεταξύ τους.
Σε αυτό το σημείο η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ήθελε να προτείνει προς τις φίλες και τους φίλους της να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τους όρους "αερισμός γκαζόν" ή "καθαρισμός γκαζόν" διότι αυτοί παραπέμπουν σε άλλες εργασίες οι οποίες δεν σχετίζονται προς τον εξαερισμό γκαζόν και την εξαραίωση γκαζόν. Οι προαναφερθέντες όροι πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν η εργασία που θα εκτελεστεί ανταποκρίνεται προς το εννοιολογικό περιεχόμενό τους, διότι υπάρχει κίνδυνος να υπάρξει πρόβλημα στην επικοινωνία με τον υπεύθυνο εργολάβο ο οποίος συντηρεί τον κήπο.
Όσον αφορά στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους ελληνικούς κήπους με τους οποίους ασχολείται η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, η καλή
αποβρύωση γκαζόν πρέπει να γίνεται αποκλειστικώς από εξειδικευμένα μηχανήματα τα οποία λέγονται αποβρυωτήρες ή αποβρυωτές ή dethatchers. Αυτά διαθέτουν πολυάριθμες και σχετικώς εύκαμπτες ειδικές λεπτές, μεταλλικές, συνήθως κυλινδρικές προεξοχές, που μοιάζουν με κτένες και οι οποίες κινούνται καθέτως προς την επιφάνεια του εδάφους. Οι συγκεκριμένες κτένες κατά κάποιον τρόπο χτενίζουν με δύναμη πολύ αποτελεσματικώς την εδαφική επιφάνεια στη βάση του γκαζόν απομακρύνοντας άχρηστες ύλες όπως τα βρύα, τα ξερά χόρτα κλπ. Τέτοια μηχανήματα διατίθενται στην αγορά από διάφορες βιομηχανίες, αλλά η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα προτείνει την Honda, την Husqvarna και τη STIHL – VIKING επειδή γνωρίζει από προσωπική πρακτική εμπειρία την ποιότητα και αποδοτικότητα των
μηχανημάτων. Κατά την εκτίμηση της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ δεν προτείνεται η συχνή χρήση ειδικής τσουγκράνας και χειροκίνητων εργαλείων παρά μόνο επικουρικώς, όπως επίσης η χρήση αποβρυωτήρων με πάρα πολύ λεπτές κυλινδρικές κτένες ή ακόμα και ασθενών ηλεκτρικών μηχανημάτων για τη διαρκώς αποτελεσματική και σωστή αποβρύωση γκαζόν μεγάλης εκτάσεως σε μόνιμη βάση, όπως επίσης δεν συστήνεται η χρήση βενζινοκίνητων μηχανημάτων με αρθρωτές κτένες για τους ελληνικούς κήπους, επειδή τα αρθρωτά τμήματα υπόκεινται σε τεράστιες καταπονήσεις και φθορές στα ελληνικά εδάφη. Βεβαίως, εάν κάποιο άτομο επιθυμεί να χρησιμοποιεί τα μη προτεινόμενα από την ΑΝΑΘΝΑΣΣΑ εργαλεία και μηχανήματα δεν σημαίνει ότι δεν θα κατορθώσει να επιτύχει κάποιο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, εφ' όσον διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις αντιμετωπίσεως του φαινομένου, ειδικώς εάν πρέπει να φροντίσει μικρής εκτάσεως περιοχές με χλοοτάπητες.
Ο αερισμός εδάφους απαιτεί ισχυρά μηχανήματα τα οποία λέγονται διατρητήρες ή αεριστές εδάφους ή soil aerators. Για τις ανάγκες των ελληνικών ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων οι πιο κατάλληλοι αεριστές εδάφους είναι αυτοί που πραγματοποιούν οπές ή στη χειρότερη περίπτωση κάποιες σχισμές στο έδαφος. Οι οπές ή αλλιώς καρότα ή carrots δημιουργούνται με την αφαίρεση τμημάτων χώματος περίπου κυλινδρικού σχήματος ή σπανιότερα με την εκτόξευση υπό πίεση κάποιων συγκεκριμένων υλικών, όπως είναι το νερό. Τα πολύ εξειδικευμένα μηχανήματα διανοίξεως οπών που διατίθενται στην ελληνική αγορά είναι μάλλον περιορισμένα και χαρακτηρίζονται από υψηλό κόστος κτήσεως, αλλά και συντηρήσεως διότι υφίστανται τρομακτικές καταπονήσεις κατά την εκτέλεση των εργασιών αερισμού εδάφους, ειδικώς όταν το έδαφος όπου δρουν είναι βαρύ και αργιλοπηλώδες, όπως συμβαίνει πάρα πολύ συχνά στην Ελλάδα. Παρ' όλα αυτά η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα προτείνει στις φίλες και τους φίλους της εκείνα τα μηχανήματα της BLUEBIRD λόγω της μεγάλης εξειδικεύσεως τους στον πραγματικό αερισμό εδάφους και της απίστευτης αντοχής τους. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να επισημάνουμε ότι η διενέργεια της διανοίξεως οπών στο έδαφος θεωρητικώς μπορεί να γίνει και με χειροκίνητα εργαλεία, που μπορεί να λειτουργούν με τη μυϊκή δύναμη και να είναι ελαφριά, αλλά πρακτικώς κάτι τέτοιο για τα περισσότερα ελληνικά και σκληρά χώματα μάλλον δεν ενδείκνυται τόσο για λόγους οι οποίοι άπτονται της ουσιαστικής αποτελεσματικότητος από απόψεως δεσμεύσεως χρόνου και προσδοκωμένης επιτυχίας, όσο και της προστασίας της υγείας του χειριστής τους ο οποίος πρέπει να προφυλάσσει οπωσδήποτε τις αρθρώσεις του στα γόνατα, τα χέρια, αλλά και τη μέση ή τους ώμους του.
Τέλος, η εξαραίωση πραγματοποιείται κυρίως με εξαραιωτήρες ή μηχανήματα καθέτου κοπής ή γδάρτες ή vertical cut
mowers ή scarifiers τα οποία φέρουν συνήθως περιστρεφόμενες λεπίδες. Αυτές μοιάζουν με χαλύβδινα μαχαίρια τα οποία κινούνται καθέτως προς την επιφάνεια του εδάφους και κατορθώνουν να διαχωρίζουν τμήματα των φυτών του γκαζόν, ίσως να εισχωρούν πολύ λίγο στο έδαφος, αλλά και να απομακρύνουν αρκετό thatch. Δηλαδή τα μηχανήματα καθέτου κοπής επιτυγχάνουν να συνδυάσουν ταυτοχρόνως την αποβρύωση με την εξαραίωση. Επειδή οι λεπίδες χαράσσουν το έδαφος και δημιουργούν μία όψη σαν να έχουν δημιουργηθεί ουλές (scars) από λεπτή τσουγκράνα στο χώμα, έχουν ονομασθεί τα συγκεκριμένα μηχανήματα "γδάρτες" ή "scarifiers". Τέτοια μηχανήματα διατίθενται από πολλές βιομηχανίες, αλλά η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα επιμείνει στην επιλογή των βιομηχανιών που προαναφέρθηκαν. Αξίζει να τονισθεί ότι τα μηχανήματα καθέτου κοπής είναι απολύτως απαραίτητα στους ελληνικούς κήπους οι οποίοι απαιτούν συντήρηση γκαζόν που συνίστανται από θερμόφιλα είδη τα οποία επεκτείνονται με στόλωνες, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το κικούγιο ή την ουγκάντα (κυνόδοντας). Επιπροσθέτως, απαιτούν ιδιαιτέρα προσοχή και εμπειρία κατά το χειρισμό τους ή την επιλογή των θέσεων λειτουργίας των λεπίδων διότι μπορεί να προκληθούν ζημίες ή ακόμα και καταστροφές στο χλοοτάπητα.
Κλείνοντας, θα πρέπει να επισημανθεί ότι όλες οι εργασίες για τη συντήρηση γκαζόν, που έχουν προαναφερθεί, θα πρέπει να εκτελούνται με μεγάλη προσοχή έτσι ώστε να προστατεύονται κάθε φορά τα εκτεθειμένα τμήματα του αρδευτικού δικτύου για το αυτόματο πότισμα, αλλά και οι κτηριακές υποδομές οι οποίες ενδεχομένως υπάρχουν στο υπέδαφος των εκτάσεων που φιλοξενούν το γκαζόν. Η απρόσεκτη χρήση ισχυρών, αλλά και δύσχρηστων μερικές φορές μηχανημάτων, μπορεί να οδηγήσει σε φθορές και ζημίες συνήθως των εκτοξευτήρων, των φρεατίων με τις ηλεκτροβαλβίδες ή των επιφανειακών σωληνώσεων, αλλά επίσης είναι δυνατό να ζημιώσει κατασκευές, όπως για παράδειγμα αυτές που εξυπηρετούν την ύδρευση των κτηρίων ή το αποχετευτικό δίκτυό τους.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων