Διά ξηρή κορυφή, το τάπωμα καρπών κηπευτικών, τις τροφοπενίες φυτών και το ασβέστιο ή ένδεια ή τροφοπενία ασβεστίου σε κηπευτικά ή calcium deficiency σε ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Τα κηπευτικά τα οποία καλλιεργούνται σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο μπορούν να προσφέρουν απλόχερα τους καρπούς τους στους ιδιοκτήτες του χώρου πρασίνου, αλλά ταυτοχρόνως, δεν απαλλάσσουν τον εαυτό τους από ποικίλα φυτοπαθολογικά προβλήματα. Αυτά είναι σε θέση να βλάψουν την υγεία των φυτών και βεβαίως, την ποιότητα ή ποσότητα των καρπών που αναμένουμε να συλλέξουμε. Με το παρόν κείμενο από τη δημοσιοποιημένη βάση δεδομένων από τα άρθρα κήπου της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, θα θέλαμε να ενημερώσουμε τις φίλες και τους φίλους μας περί ενός προβλήματος το οποίο ταλανίζει αρκετά συχνά τους καρπούς των κηπευτικών και ιδίως αυτούς που αναμένουμε από τη ντομάτα, την πιπεριά και τη μελιτζάνα. Μάλιστα, τα συμπτώματα εκδηλώνονται στα κηπευτικά όταν οι καρποί είναι ακόμα επάνω στα φυτά, με άμεση επίπτωση να αχρηστεύονται τα ποιοτικά ή αισθητικά γνωρίσματα των καρπών και να προκαλούνται έντονες απογοητεύσεις από τις κηπουρικές εργασίες.
Αυτή η φυτοπαθολογική κατάσταση συνδέεται με την εμφάνιση μικρών ή μεγαλύτερων περιοχών από μελανοκαστανές βούλες στο τμήμα του καρπού το οποίο χαρακτηρίζουμε με το όνομα "κορυφή του καρπού". Πιο συγκεκριμένα, αυτό το τμήμα βρίσκεται ακριβώς σε διαμετρικώς αντίθεση θέση ως προς το σημείο προσφύσεως του ποδίσκου, δηλαδή του κοτσανιού το οποίο συγκρατεί τον αναπτυσσόμενο καρπό επάνω στο βλαστό του κηπευτικού. Σε πρώτο στάδιο εμφανίζεται μία ημιδιαφανής κηλίδα με ελαφρά ανοικτοκαστανή ή ανοικτοφαιά απόχρωση και η οποία μοιάζει να είναι υδαρής. Σταδιακώς, η κηλίδα επεκτείνεται καλύπτοντας μεγαλύτερο χώρο και ταυτοχρόνως μεταχρωματίζεται εντόνως σε μελανοκαστανή, ενώ η πάσχουσα περιοχή ξηραίνεται, σκληραίνει και καθιζάνει βυθιζόμενη λίγο ή πολύ προς το εσωτερικό του καρπού σαν ένα αόρατο χέρι να έχει πιέσει προς τα μέσα τον φυτικό ιστό. Αυτό το πρόβλημα είναι ευρέως γνωστό με το όνομα "ξηρή κορυφή" ή "τάπωμα καρπών" ή "μαύρη βούλα" ή "blossom end rot".
Η ξηρή κορυφή είναι ένα πρόβλημα κηπευτικών το οποίο, ευτυχώς, δεν οφείλεται στη δράση κάποιου φυτοπαθογόνου παρασίτου και στα αρχικά του στάδια μπορεί να θυμίζει σε κάποιους ότι είναι σύμπτωμα από ηλιακό έγκαυμα. Επιπροσθέτως, οι διάφορες ποικιλίες που καλλιεργούνται εμφανίζουν διαφορετικό βαθμό αντοχής στην ανωμαλία. Δυστυχώς, όμως, το τάπωμα καρπών δευτερογενώς μπορεί να προσφέρει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη φυτοπαθογόνων μολύνσεων. Οι πιθανότερες αιτίες οι οποίες ενοχοποιούνται για την συγκεκριμένη προβληματική κατάσταση, χωρίς να σημαίνει ότι δεν συνδέονται ή συνδυάζονται αναμεταξύ τους, είναι: α΄) Η αρνητική επίδραση των υδατικών ανισορροπιών κατά τη φάση αναπτύξεως του καρπού, β΄) Η ανωμαλία στο μεταβολισμό του ασβεστίου (Ca) το οποίο τροφοδοτεί τον καρπό κατά τη διαδικασία της ωριμάνσεώς του, και γ΄) Η διατροφική ανωμαλία η οποία σχετίζεται με την αδυναμία προσλήψεως ή αξιοποιήσεως του ασβεστίου από ολόκληρο το φυτό, δηλαδή η τροφοπενία ασβεστίου ή calcium deficiency.
Προκειμένου να πυροδοτηθούν οι αιτίες που προαναφέρθηκαν για να εμφανισθεί η ξηρά κηλίδωση, είναι δυνατό να επιδράσουν στην ανάπτυξη των φυτών πολυποίκιλες καλλιεργητικές παράμετροι οι οποίες μπορούν διαρκώς να επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα και αξιοποίηση του νερού ή του ασβεστίου από τα κηπευτικά φυτά στον κήπο. Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ εκτιμά ότι οι σημαντικότερες εξ αυτών των παραμέτρων είναι: α΄) Το χαμηλό pH εδάφους, β΄) Το ακανόνιστο αρδευτικό πρόγραμμα και διατάραξη της υδατικής ισορροπίας στο έδαφος, γ’) Το ίδιο το έδαφος το οποίο ξεπλένεται εύκολα ή συγκρατεί πολύ νερό, δ΄) Το έδαφος με ανεπαρκείς ποσότητες σε αξιοποιήσιμο ασβέστιο, ε΄) Οι ασθένειες ή τα προβλήματα φυτών τα οποία δεν επιτρέπουν την αξιοποίηση του διαθέσιμου νερού ή του ασβεστίου, όπως είναι για παράδειγμα οι αδρομυκώσεις, οι φυτοπαθογόνοι κομβονηματώδεις και οι φθορές στο ριζικό σύστημα, ς΄) Η ανεξέλεγκτη ή υπερβολική χρήση λιπασμάτων πλούσιων σε μονάδες αζώτου ή η χρήση ακατέργαστης, νωπής κοπριάς, ζ΄) Η διατάραξη των λιπάνσεων με ανεξέλεγκτη ή υπερβολική χρήση λιπασμάτων τα οποία περιέχουν μαγνήσιο ή κάλιο, δηλαδή στοιχείων τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικώς ως προς το ασβέστιο περιορίζοντας την αξιοποίησή του από τα κηπευτικά, η΄) Οι έντονες ξηροθερμικές συνθήκες κατά την ανάπτυξη του καρπού οι οποίες μπορεί να συνοδεύονται από ανώμαλο πότισμα ή βροχοπτώσεις, θ΄) Η παρατεταμένη ανεπάρκεια νερού η οποία ενδεχομένως εξανάγκασε τα φυτά να ενεργοποιήσουν μηχανισμούς αυτοπροστασίας επιβάλλοντας στον εαυτό τους να μεταφερθούν υδάτινοι πόροι και άλλα αποθέματα από τους καρπούς προς τα φύλλα, ι΄) Η υψηλή αλατότητα εδάφους και η υπερσυγκέντρωση στο χρήσιμο εδαφικό υπόστρωμα κυρίως ιόντων αμμωνίου, μαγνησίου, καλίου, νατρίου, αλουμινίου και θείου, ιδιαιτέρως κατά τις ξηροθερμικές περιόδους, ια΄) Το προβληματικό κλάδεμα με τις αζωτούχες λιπάνσεις ενδεχομένως να επηρεάσουν δυσμενώς τη φυσιολογική ανάπτυξη του φυτού και της φυλλικής επιφάνειας σε ποιότητα και ποσότητα, έτσι ώστε να διαταραχθούν οι φυτικές λειτουργίες, και ιβ΄) Η καλλιέργεια κηπευτικών, όπως είναι η ντομάτα, η πιπεριά και η μελιτζάνα, μέσα σε γλάστρες με ακατάλληλο χώρο ή χώμα και ιδιόμορφο πρόγραμμα λιπάνσεων ή αρδεύσεων.
Όπως συμβαίνει σε κάθε φυτοπαθολογικό πρόβλημα, όπως έιναι οι τροφοπενίες φυτών στον κήπο, για να το αντιμετωπίσουμε χρειάζεται πρωτίστως να εντοπίσουμε το λόγο και τις παραμέτρους της δημιουργίας του. Σε γενικές γραμμές ήδη από την προηγούμενη παράγραφο μπορεί κάποιος να εντοπίσει τις πληροφορίες οι οποίες απαιτούνται έτσι ώστε να μεριμνήσει προληπτικώς και να περιορίσει τις αφορμές οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε τάπωμα καρπών. Όμως, εάν εμφανιστεί το πρόβλημα και προσδιοριστεί η αιτία και η αφορμή που το δημιούργησε, τότε η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ προτείνει προς τις φίλες και τους φίλους της αναλόγως να πράξουμε τα παρακάτω με σκοπό να βελτιωθεί μία δυσάρεστη κατάσταση η οποία θα ταλαιπωρήσει τα κηπευτικά: α΄) Περιορισμό και ορθολογική χρήση των καλιούχων ή μαγνησιακών ή αζωτούχων και κυρίως των αμμωνιακών λιπασμάτων, β΄) Εφαρμογή ισορροπημένου αρδευτικού προγράμματος με θρησκευτική ευλάβεια αναλόγως των ιδιαίτερων καλλιεργητικών αναγκών, που θα καθορίσει το άτομο που συντηρεί τον κήπο, καθώς και προτίμηση στη συχνότερη άρδευση με μικρότερο όγκο ύδατος, γ΄) Εάν είναι δυνατόν, αύξηση του pH εδάφους με προσεκτική προσθήκη ασβέστου σε ποσότητες οι οποίες προσδιορίζονται κατά περίπτωση αναλόγως εκάστου προβληματικού κήπου, δ΄) Χρήση κατάλληλου αρδευτικού ύδατος και προσπάθεια βελτιώσεως αλατούχων εδαφών με βάση τις υποδείξεις του συντηρητή κήπου, ε΄) Περιοδικώς επαναλαμβανόμενοι διαφυλλικοί ψεκασμοί των φυτών με φωσφορικά λιπάσματα ή νιτρικό ασβέστιο ή χλωριούχο ασβέστιο κατά τις εσπερινές ώρες λαμβάνοντας κατά νου την καθαρότητα και πυκνότητά τους με βάση τις υποδείξεις μόνο του ανθρώπου που συντηρεί τον κήπο προκειμένου να αποφευχθούν εγκαύματα και τοξικότητες στα πάσχοντα φυτά, και ς΄) Για γλάστρες να επιλέγεται χώμα από εγκεκριμένες βιομηχανίες με δομικά χαρακτηριστικά τα οποία ανταποκρίνονται στις καλλιεργητικές ανάγκες και απαλλαγμένο από επιβλαβή συστατικά στοιχεία, όπως είναι για παράδειγμα τα ζιζανιοκτόνα.
Τέλος, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θέλοντας να διαφημίσει ένα βιβλίο το οποίο σχετίζεται με αυτή, θα ήθελε να ενημερώσει τις φίλες και τους φίλους της ότι για περισσότερες πληροφορίες σχετικώς με θέματα τα οποία αφορούν σε κηπευτικά και ιδιαιτέρως στη ντομάτα, μπορούν να προμηθευτούν το βιβλίο "Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΤΟΜΑΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ" από τις εκδόσεις Αθ. Σταμούλης ή από βιβλιοπωλεία ανά την Ελλάδα.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων