Διά αλτερνάρια τομάτας, την αλτερναρίωση ή Alternaria solani, τις μυκητολογικές ασθένειες κηπευτικών με μύκητες φυτών εις τη ντομάτα και τα πιο συνήθη κηπευτικά, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ήθελε να ενημερώσει τις φίλες και τους φίλους της για ακόμα ένα σοβαρό φυτοπαθολογικό πρόβλημα
το οποίο αφορά σε μυκητολογικές ασθένειες κηπευτικών με μύκητες φυτών οι οποίοι επηρεάζουν το σύνολο των κηπευτικών, αλλά θα εστιάσουμε κυρίως τη ντομάτα. Η συγκεκριμένη ασθένεια επιδρά δυσμενώς στην ποιότητα των καρπών, τους οποίους αχρηστεύει, αλλά και στην υγεία όλου του φυτού, αφού μπορεί ακόμα και να το εξοντώσει. Εμφανίζεται σχετικώς συχνά στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους χώρους πρασίνου, ενώ η θεραπεία της είναι αρκετά δύσκολη και ειδικώς στους κήπους γίνεται ακόμα πιο δυσχερής εξ αιτίας των περιορισμένων δυνατοτήτων εφαρμογής χημικών φυτοπροστατευτικών μέσων. Βεβαίως, αυτή η μυκητολογική ασθένεια είναι η αλτερναρίωση ή αλτερνάρια. Ειδικώς η αλτερνάρια τομάτας είναι μία χαρακτηριστική περίπτωση προβλήματος το οποίο απαξιώνει τους καρπούς της.
Έτσι, λοιπόν, η ασθένεια αλτερναρίωση ή αλτερνάρια τομάτας προκαλείται από τη δραστηριότητα ενός ασκομύκητα
(Ascomycota) ο οποίος ανήκει στο είδος Alternaria solani του γένους Alternaria. Βεβαίως, το συγκεκριμένο γένος έχει πολλά επιπλέον είδη εκτός από το προαναφερθέν είδος, που διαθέτουν την ικανότητα αντιστοίχου προσβολής διάφορων άλλων δένδρων, θάμνων, καλλωπιστικών ή φυτών μεγάλης καλλιέργειας. Για την περίπτωση της ντομάτας θα επικεντρωθούμε μόνο στο Alternaria solani, που επιτίθεται σε όλα τα υπέργεια τμήματα του φυτού ανεξαρτήτως του σταδίου αναπτύξεώς του. Μάλιστα, ένα νεαρό σε ηλικία φυτό τομάτας μπορεί εύκολα να προσβληθεί στο λαιμό, δηλαδή το νεαρό και τρυφηλό κεντρικό τμήμα του βλαστού αμέσως άνωθεν της επιφανείας του εδάφους. Σε αυτήν την περίπτωση, η πάσχουσα περιοχή σαπίζει γρήγορα και το φυτό τελικώς ξηραίνεται. Αντιθέτως, στα μεγαλύτερης ηλικίας φυτά τομάτας είναι χαρακτηριστική η εκδήλωση της επιθέσεως του μύκητα στα φύλλα και τους καρπούς. Τα μεν φύλλα και ιδιαιτέρως τα παλαιότερα εμφανίζουν στην επιφάνειά τους διάσπαρτες ορφνοκάστανες κηλίδες ομόκεντρων κύκλων οι οποίες μπορεί να συνδυάζονται με ανοιχτοκίτρινους μεταχρωματισμούς στην υπόλοιπη επιφάνεια, αποδυναμώνοντας την υγεία του κάθε προσβεβλημένου φύλλου και οδηγώντας το στον πρόωρο θάνατο. Οι δε καρποί προσβάλλονται συχνότερα στην περιοχή της προσφύσεως του ποδίσκου με τον οποίον συγκρατούνται στο βλαστό εμφανίζοντας ανάλογες κηλίδες με αυτές των φύλλων ή σπανιότερα σε κάποια άλλη περιοχή της επιφάνειάς τους όπου εκδηλώνονται μελανόχρωμες κηλίδες οι οποίες είναι λιγάκι βυθισμένες και σκληρές στην αφή, ενώ μπορεί να εμφανίσουν μία επίσης σκοτεινόχρωμη μούχλα.
Ο μύκητας Alternaria solani δρα ύπουλα εις βάρος των καρπών της τομάτας διότι μεταδίδεται ταχύτατα και μπορεί να τους επιτεθεί ακόμα και όταν αποκοπούν από το μητρικό φυτό ενώ βρίσκονται, για παράδειγμα, μέσα στο σπίτι μας. Πολλές φορές ο ορατός εντοπισμός μίας μυκητολογικής ασθένειας από τον εν λόγω μύκητα μπορεί να μην είναι αμέσως ευχερής διότι η οπτική εντύπωση που προκαλεί δείχνει να μοιάζει με αυτήν του περονόσπορου ή μπορεί τα συμπτώματα να εκδηλωθούν αφού φέρουμε τους καρπούς μέσα στο σπίτι από τον κήπο μας ή την αγορά.
Η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα υποστήριζε το ότι οι ιδανικές συνθήκες οι οποίες ευνοούν την αλτερνάρια τομάτας, αλλά και την ταχεία διάδοση του μύκητα είναι η υψηλή υγρασία εδάφους και ατμόσφαιρας σε συνδυασμό με θερμοκρασία περιβάλλοντος η οποία βρίσκεται περί των είκοσι οκτώ βαθμών της κλίμακος Κελσίου. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η χαμηλή υγρασία δεν ευνοούν τη δράση του και για αυτό κατά τους θερινούς μήνες σπανίως παρατηρείται. Αντιθέτως, η άνοιξη και ιδίως το φθινόπωρο συνιστούν τις πιο επικίνδυνες εποχές.
Ο φυτοπαθογόνος μύκητας διαχειμάζει στο έδαφος ανάμεσα στα φυτικά υπολείμματα, στα ζιζάνια και στους μολυσμένους σπόρους. Διαδίδεται εύκολα με τον αέρα, την επαφή, το νερό ή τα έντομα και δυστυχώς, αντιμετωπίζεται με μεγάλη δυσκολία. Προτείνουμε να διενεργείται στον κήπο αμειψισπορά, ενώ πρέπει να ακολουθούμε τακτικές για τη διατήρηση της καλής υγιεινής των φυτών, όπως είναι η απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτών, η σωστή άρδευση, ο καλός αερισμός του χώρου, η αποφυγή πυκνών φυτεύσεων, η σωστή επιλογή σπόρων ή σπορόφυτων, η αποφυγή ή ελαχιστοποίηση των τραυματισμών των φυτών, η διατήρηση σωστού προγράμματος λιπάνσεως και η προληπτική επέμβαση με κατάλληλα εγκεκριμένα μυκητοκτόνα όταν είναι δυνατό. Κατασταλτικώς θεωρούμε ότι πρέπει να απομακρύνουμε κάθε μολυσμένο κηπευτικό και να επεμβαίνουμε στα υπόλοιπα φυτά με επαναλαμβανόμενους τακτικούς ψεκασμούς με συνδυασμό εγκεκριμένων μυκητοκτόνων, εάν υπάρχει η σχετική ευχέρεια μέσα σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων