Διά έντομα παράσιτα φυτών ως είναι ο ονίσκος ή Oniscus asellus, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Όλοι γνωρίζουν το γεγονός ότι μέσα στους ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους χώρους πρασίνου κυκλοφορούν έντομα παράσιτα
φυτών. Το πλήθος τους είναι πρακτικώς μάλλον αδύνατο να προσδιορισθεί. Μάλιστα, κάποια είναι τόσο πολύ μικρά έτσι ώστε να μην μπορούν να εντοπισθούν με ευκολία δια γυμνού οφθαλμού. Κάποια άλλα μπορεί να είναι ακόμα και συμπαθητικά, παρ' όλο του ότι ενδεχομένως να είναι σε θέση να βλάψουν τα καλλωπιστικά φυτά. Από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αξιαγάπητων παρασίτων είναι ο ονίσκος ή αλλιώς σφαιρούλα ή γαϊδουρόμπαλα ή κουβαρίτσα. Με τους ονίσκους λατρεύουν να παίζουν τα μικρά παιδιά επειδή όταν θέλουν να αμυνθούν συστρέφονται και κουλουριάζονται για να μοιάζουν με μικροσκοπικές μπαλίτσες. Το συνηθέστερο είδος που συναντάμε στους ελληνικούς κήπους είναι ο Oniscus asellus του οποίου το μήκος σπανίως ξεπερνά το ενάμισι εκατοστό.
Όπως συνήθως συμβαίνει, το όνομά του προέρχεται από την ελληνική γλώσσα και σημαίνει μικρός όνος. Για να είμαστε
ειλικρινείς προς τις φίλες και τους φίλους μας, ο ονίσκος δεν είναι ακριβώς ένα έντομο. Στην πραγματικότητα, το είδος Oniscus asellus είναι ένα ισόποδο, μαλακόστρακο και οστρακώδες αρθρόποδο (Arthropoda, Crustacea, Malacostraca, Isopoda). Μοιάζει περισσότερο με οστρακόδερμο παρά με έντομο. Δεν έχει φτερά οπότε αδυνατεί να πετάξει, αλλά διαθέτει επτά ζεύγη ευκίνητων ποδιών τα οποία το βοηθάνε να κινείται αρκετά γρήγορα, κυρίως σε επίπεδες επιφάνειες. Η κεφαλή του φέρει δύο ευαίσθητες κεραίες και είναι δυσδιάκριτη σε σχέση με το ωοειδές επίμηκες σώμα του. Αυτό το σώμα προστατεύεται στο άνω τμήμα του από έναν εύκαμπτο και ανθεκτικό αρθρωτό εξωσκελετό με γκριζωπή απόχρωση. Δεν είναι σπάνιο να εντοπίζονται και ανοιχτόχρωμες κιτρινωπές κηλίδες αναλόγως του ονίσκου.
Μέχρις στιγμής στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ δεν διαθέτουμε στοιχεία για το εάν ο ονίσκος των ελληνικών κήπων μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά ουδέποτε παρατηρήθηκε κάποια σχέση του με τέτοια προβλήματα. Μάλιστα, τα παιδιά στους κήπους ή σε άλλους χώρους πρασίνου παίζουν συνεχώς μαζί του χωρίς να εκδηλώσουν κάποιο δυσμενές σύμπτωμα το οποίο να έχει σχέση με το συγκεκριμένο αρθρόποδο. Εν πάση περιπτώσει, ο ονίσκος θρέφεται με φυτικής προελεύσεως ζωντανή ή νεκρή οργανική ύλη η οποία βρίσκεται στον κήπο ή σε διάφορα νοτισμένα και σκοτεινά υγρά μέρη, κυρίως παλαιών οικιών και αποθηκών. Του αρέσει να ζει ομαδικώς, καθώς και να δραστηριοποιείται ή να ζευγαρώνει τη νύκτα, ενώ την ημέρα προσπαθεί να αποκρύπτεται σε δυσπρόσιτα σημεία κάτω από ξύλα, πέτρες ή αλλού.
Ο ονίσκος ενδεχομένως θα μπορούσε να προξενήσει ζημίες στα φυτά του κήπου όταν ο πληθυσμός της αποικίας του
γίνονταν υπερβολικώς μεγάλος. Η πρακτική εμπειρία της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, που έχει προκύψει από την εκτέλεση των εργασιών της κατά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, καταδεικνύει το γεγονός ότι οι ελληνικοί ιδιωτικοί και ιδιόχρηστοι κήποι δεν αντιμετωπίζουν αξιοπρόσεκτα προβλήματα από την παρουσία του. Ενώ συναντάμε κατά κόρον τους ονίσκους, ουδέποτε παρουσιάστηκε κάποιο αξιομνημόνευτο φυτοπαθολογικό πρόβλημα. Όμως, σαν παράσιτο θα μπορούσε να επιτίθεται σε τρυφερά τμήματα των χαμηλών ανθέων, των φύλλων ή των επιφανειακών κυρίως ριζών προκειμένου να τραφεί. Επίσης, τίποτα δεν αποκλείει την ικανότητά του να επιτίθεται στο γκαζόν τρώγοντας φύλλα ή άχρηστη οργανική ύλη, δηλαδή thatch. Αξίζει να επισημανθεί το ότι δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στις πατάτες, στα οπωροφόρα δένδρα, σε κάποια μανιτάρια, στο καλαμπόκι και στον καπνό. Αντιθέτως, ο συμπαθής ονίσκος μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε φυτά τα οποια καλλιεργούμε σε γλάστρες γιατί μπορεί να δράσει και μέσα στο εδαφικό υπόστρωμα.
Εντός των οικιών οι ονίσκοι μπορούν να εξοντωθούν με χρήση οικιακών εντομοκτόνων. Δυστυχώς, όμως, η μακροχρόνια καταπολέμηση του ονίσκου στους ανοικτούς χώρους των ιδιωτικών και ιδιόχρηστων κήπων είναι πρακτικώς ατελέσφορη, διότι δεν είναι δυνατό να γίνει τόσο εκτεταμένη χρήση εντομοκτόνων. Εάν υπάρχει πρόβλημα στον χλοοτάπητα μπορεί να εξοντωθούν οι ονίσκοι με την προσεκτική χρήση εντομοκτόνου αποκλειστικώς και μόνο στην περιοχή του γκαζόν. Από την άλλη μεριά, εάν κάποιος θέλει να παγιδεύσει ονίσκους μπορεί να προσπαθήσει να τους συλλάβει εάν αφήσει σε λίγα σημεία του κήπου κομμένες πατάτες κατά τρόπο που το κομμένο τμήμα τους να ακουμπάει στο έδαφος και αφού έχει αφαιρέσει προηγουμένως λίγο από το εσωτερικό τους. Μέσα σε γλάστρες ο ονίσκος ή Oniscus asellus μπορεί να αντιμετωπισθεί με μεγαλύτερη επιτυχία όταν χρησιμοποιήσουμε κάποιο εγκεκριμένο εντομοκτόνο σκεύασμα, αλλά για λόγους ασφαλείας και υγείας δεν συνιστούμε στις φίλες και στους φίλους της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ να καταφεύγουν σε τέτοιες λύσεις, ακόμα και εάν κινδυνεύει ένα φυτό.
Χωρίς να ανήκει στα έντομα, σε γενικές γραμμές ο ονίσκος είναι μάλλον ένα συμπαθητικό παράσιτο των ελληνικών χώρων πρασίνου το οποίο μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να ευθύνεται για φθορές στα φυτά κήπου τέτοιας εκτάσεως, έτσι ώστε να μας προκαλούν την ανησυχία, οπότε καλύτερα να μην ανησυχούμε από την παρουσία του. Ίσως, θα έπρεπε να ανησυχούμε περισσότερο για τη δράση του μέσα στις γλάστρες.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων