Διά έντομα φυτών ως ο τίγρης αχλαδιάς ή απιδιάς ή Stephanitis pyri και προβλήματα φυτών με φυτοπαθογόνα παράσιτα κυρίως στα φύλλα, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Πάρα πολύ συχνά είναι δυνατόν να παρατηρηθούν σε διάφορα καλλωπιστικά φυτά, που κοσμούν τον κήπο μας, κάποιες
ενοχλητικές μεταβολές στο χρωματισμό της φυλλικής τους επιφανείας. Αυτοί οι μεταχρωματισμοί είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων οι οποίοι άλλες φορές είναι ευκόλως αντιληπτοί, ενώ άλλοτε είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστούν. Μία από τις πιο συνηθισμένες περιπτώσεις που εκδηλώνονται τέτοια συμπτώματα είναι εκείνη κατά την οποία τα προβλήματα φυτών οφείλονται σε ένα δυναμικό και δραστήριο παράσιτο έντομο το οποίο είναι αρκετά ευδιάκριτο διά γυμνού οφθαλμού. Χαρακτηρίζεται από την ικανότητά του να απομυζάει τους φυτικούς χυμούς των φύλλων προκαλώντας αντιαισθητικά ωχροκίτρινα στίγματα στην άνω επιφάνεια των φύλλων, που υποβαθμίζουν την αισθητική αξία της κόμης των φυτών, αλλά ταυτοχρόνως περιορίζουν τη φωτοσυνθετική ικανότητα. Αυτό το παράσιτο δεν είναι άλλο από τον περίφημο τίγρη της αχλαδιάς ή απιδιάς. Με το παρόν κείμενο από τη δημοσιοποιημένη βάση δεδομένων με τα άρθρα κήπου, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα αναφερθεί σε αυτό το ιδιαιτέρως ενοχλητικό έντομο για να το γνωρίσουν οι φίλες και οι φίλοι της που έχουν ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους.
Ο τίγρης αχλαδιάς είναι ένα αρθρόποδο, ημίπτερο έντομο (Arthropoda, Insecta, Hemiptera) το οποίο κατατάσσεται στην
οικογένεια των Ταγγεριδών, δηλαδή Tingidae. Ανήκει στο είδος Stephanitis pyri του γένους Stephanitis. Όταν είναι τέλειο έντομο δεν ξεπερνάει σε μήκος τα τέσσαρα με πέντε χιλιοστόμετρα (4 έως 5 mm). Είναι χαρακτηριστική η στιλπνή και διαφανής επιφάνεια του σώματός του το οποίο μοιάζει ωοειδές και καταλήγει σε μία μελανέρυθρη κεφαλή όπου υπάρχουν δύο αρκετά μακριές κεραίες και τα απομυζητικά όργανα στο ρύγχος του με τα οποία θρέφεται από τα φύλλα. Το σώμα μίας προνύμφης μοιάζει με φουσκωμένο μπαλονάκι. Ο τίγρης αχλαδιάς όταν γίνει τέλειο έντομο φέρει πολύ χαρακτηριστικά πτερύγια με τη μορφή των ημιελύτρων, δηλαδή τα πτερύγια του είναι κατά το ήμισυ ανελαστικά και σχετικώς σκληρά. Αυτά όταν είναι σε ηρεμία καλύπτουν πλήρως το άνωθεν τμήμα του
σώματός του και προεξέχουν πολύ από αυτό, ενώ επίσης είναι ιδιαιτέρως μεγάλα συγκρινόμενα ως προς το σώμα του, αρκετά διαφανή και φέρουν νευρώσεις με κυψελοειδή διάταξη. Η βάση από όπου εκφύονται από το σώμα έχει μελανοκαστανή απόχρωση και στην επιφάνειά τους υπάρχουν πάντοτε δύο ευδιάκριτες παράλληλες και εγκάρσιες μελανοκαστανές λωρίδες. Η μακροσκοπική παρατήρηση διά γυμνού οφθαλμού δημιουργεί την οφθαλμαπάτη σε πολλούς ανθρώπους ότι το έντομο έχει χαρακτηριστικές χρωματικές ραβδώσεις οι οποίες μοιάζουν με την εμφάνιση της γούνας των τίγρεων και για αυτό υπάρχει η εκδοχή ότι αυτή είναι η αιτία χάρις εις την οποία έλαβε την κοινόχρηστη ονομασία "τίγρης". Από την άλλη μεριά, ενώ κάποιος θα περίμενε να παρασιτεί στην αχλαδιά, στην πραγματικότητα η δράση του επεκτείνεται σε πάρα πολλά είδη φυτών.
Τόσο τα τέλεια έντομα, όσο και οι προνύμφες κατά κανόνα ζουν και κινούνται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Μπορεί
τα τέλεια έντομα να διαθέτουν τη δυνατότητα να πετάνε, αλλά δεν φημίζονται καθόλου για τις πτητικές τους ικανότητες. Παρ' όλα αυτά ο μεγάλος τους πληθυσμός και η εντυπωσιακή αναπαραγωγική τους δυναμική σε συνδυασμό με το ελαφρύ αεράκι είναι αρκετά για να διασκορπίζονται εύκολα. Από τα μέσα της ανοίξεως έως και το φθινόπωρο, ο τίγρης απιδιάς δραστηριοποιείται. Μάλιστα, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος που τον ευνοεί είναι αρκετά υψηλή και κυμαίνεται από περίπου δεκαεννέα με είκοσι βαθμούς της κλίμακος Κελσίου έως τριάντα δύο με τριάντα τρεις βαθμούς της κλίμακος Κελσίου. Η ιδανική τιμή βρίσκεται περί των είκοσι έξι βαθμών της κλίμακος Κελσίου. Επιπροσθέτως, αναλόγως των διακυμάνσεων αυτής της θερμοκρασίας επηρεάζεται τόσο ο χρόνος της ζωής, όσο και ο ρυθμός αναπαραγωγής του εντόμου.
Κάθε γονιμοποιημένο θηλυκό ωοτοκεί και παράγει δεκάδες αυγά τα οποία διασκορπίζει πάλι στην κάτω επιφάνεια των
φύλλων όπου προστατεύονται μέσα σε ειδικώς διαμορφωμένους στιλπνούς και μελανόχρωμους γλοιώδεις θόλους οι οποίοι δημιουργούνται από εκκρίσεις του εντόμου. Οι προνύμφες εμφανίζονται μετά από περίπου τρεις εβδομάδες, δεν διαθέτουν κατάλληλη πτητική ικανότητα και έχουν ένα γαλακτώδες χρώμα με μελανόχρωμες περιοχές κυρίως στο οπίσθιο τμήμα τους, αλλά και στο άνω πρόσθιο μέρος του σώματος. Κατόπιν χρειάζονται περίπου τέσσαρες εβδομάδες ώστε να μετεξελιχθούν σε τέλεια έντομα. Σε αυτό το χρονικό διάστημα οι προνύμφες αποβάλλουν αρκετές φορές το δέρμα τους. Η αποβολή μπορεί να λάβει χώρα έως πέντε φορές και το αποβληθέν τμήμα είτε παραμένει σαν άδειο λευκό κουφάρι συνήθως στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, είτε απομακρύνεται στο περιβάλλον. Τα τέλεια έντομα αναλόγως της περιβαλλοντικής θερμοκρασίας μπορεί να ζήσουν πολλές εβδομάδες και να συνυπάρχουν με τις προνύμφες στα φύλλα. Σε γενικές γραμμές οι γενεές του τίγρη καθ’ έτος είναι το πολύ τέσσαρες. Όταν ο καιρός αρχίζει να κρυώνει από τα μέσα του φθινοπώρου, τότε σηματοδοτείται η μετάβαση των τελείων εντόμων της τελευταίας γενεάς του τίγρη στη φάση της διαχειμάσεως κυρίως σε τμήματα του φυτού όπου προσφέρουν κατάλληλο καταφύγιο, όπως είναι για παράδειγμα οι βοθριώσεις, τα σχισίματα ή οι οπές βλαστών, καθώς και όπου κρίνεται ότι μπορεί να προσφέρει κατάλληλο χώρο για να επιβιώσουν, όπως είναι οι οπές σε ξύλα του εδάφους.
Ο τίγρης της απιδιάς είναι ένα από τα φυτοπαθογόνο παράσιτα έντομα φυτών, το οποίο έχει εξαπλωθεί σε όλους τους
κήπους εδώ και πολλά έτη. Όπως μαρτυράει το όνομά του δείχνει ιδιαιτέρα προτίμηση στην απιδιά, δηλαδή την αχλαδιά, αλλά δυστυχώς οι ορέξεις του δεν περιορίζονται μόνο σε αυτήν. Μπορεί να προσβάλλει με χαρακτηριστική άνεση και ευκολία πλήθος καλλωπιστικών φυτών στον ιδιωτικό και ιδιόχρηστο χώρο πρασίνου. Πολλά οπωροφόρα δένδρα, όπως είναι για παράδειγμα η βανίλια, η βερικοκιά, η βυσσινιά, η δαμασκηνιά, η κερασιά, η μηλιά ή η ροδακινιά, καθώς και διάφοροι θάμνοι όπως τα βιβούρνα, το κυδωνίαστρο ή ο πυράκανθος, μπορούν να υποστούν επίθεση από τον τίγρη. Επιπροσθέτως, μπορεί να εντοπισθεί και σε καλλωπιστικά φυτά εσωτερικού χώρου, ενώ κάποια πολύ συγγενή είδη προς τον τίγρη ευθύνονται για ανάλογα προβλήματα που εκδηλώνονται κυρίως σε αζαλέες και ροδόδενδρα. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της παρουσίας του τίγρη σε ένα φυτό είναι η εκδήλωση ωχροκίτρινων ή υπόλευκων μικροσκοπικών κηλίδων με τη μορφή στιγμάτων τα οποία παρατηρούνται εντόνως στην άνω επιφάνεια του
φύλλου. Προέρχονται από νύγματα, δηλαδή τσιμπήματα στο κάτω τμήμα των φύλλων που πραγματοποιούνται από προνύμφες και τέλεια έντομα χάρις εις τα ειδικά ακανθώδη όργανα στο ρύγχος της κεφαλής τους, που λέγονται "σμήριγγες". Με αυτά τα τσιμπήματα προσκολλώνται για ένα διάστημα στο φύλλο και απομυζούν τους χυμούς καταστρέφοντας οριστικώς την παραγωγή της χλωροφύλλης και την υγεία των φυτικών κυττάρων στο σημείο όπου επιτίθενται. Κατόπιν, μπορεί να μετακινούνται σε γειτονική περιοχή επαναλαμβάνοντας αυτήν τη διαδικασία μέχρι να πεθάνουν, οπότε καθιστούν το φύλλο διάστικτο με κηλιδώσεις οι οποίες πάρα πολύ συχνά συνενώνονται λόγω γειτνιάσεως και σχηματίζουν μία γενικευμένη ωχροκίτρινη ή υπόλευκη περιοχή η οποία διακρίνεται στο επάνω μέρος των φύλλων. Αντιθέτως, στο κάτω τμήμα των φύλλων μπορεί να αναπτύσσεται μία σκουροκάστανη μικρή περιοχή. Επιπλέον,
στο ίδιο κάτω τμήμα των προσβεβλημένων φύλλων μπορούμε να διακρίνουμε και ένα σωρό από διάσπαρτες προσκολλημένες μελανές κηλίδες οι οποίες είναι τα βιολογικά απόβλητα που προέρχονται από την κατανάλωση των φυτικών χυμών. Αυτά τα απόβλητα μπορεί προϊόντος του χρόνου να καλύψουν την συντριπτική πλειοψηφία της κάτωθεν φυλλικής επιφανείας ώστε ακόμα και τα ίδια τα έντομα να αποκτούν μία επιπλέον αφορμή για να εξαναγκαστούν να μεταναστεύσουν σε άλλα φύλλα του ίδιου φυτού ή άλλων φυτών τα οποία κοσμούν τον κήπο, με σκοπό να επεκτείνουν την επιδρομή τους και να επαναλάβουν από την αρχή την παρασιτική τους δράση. Βεβαίως, όπως καθίσταται αντιληπτό, η παρασιτική δράση του εντόμου έχει ως άμεση επίπτωση να δημιουργείται φυτοπαθολογικό πρόβλημα σε έκαστο προσβεβλημένο φύλλο το οποίον υφίσταται συνδυασμένη υποβάθμιση της υγείας του τόσο στην άνωθεν, όσο και στην κάτωθεν επιφάνειά του. Αυτό το πρόβλημα, όμως, έχει επιπρόσθετες προεκτάσεις διότι τελικώς επηρεάζει δυσμενώς και τις εν γένει λειτουργίες του φυτού άλλοτε με μεγάλη ένταση και άλλοτε με μικρότερη, αφού φαίνεται ότι άλλα φυτά παρουσιάζουν μεγαλύτερες αντοχές και ανοχές στην προσβολή, όπως ο πυράκανθος, ενώ άλλα υποφέρουν πολύ περισσότερο, όπως η μηλιά. Δυστυχώς, αυτή η δυσμενής επίδραση μπορεί να είναι μακροχρόνια και ενδεχομένως να οδηγήσει σε περαιτέρω φυτοπαθολογικές ανωμαλίες και οριστική υποβάθμιση της φωτοσυνθετικής ικανότητος του φυτού.
Η στέρηση των φυτικών χυμών επηρεάζει αρνητικώς την ροή των αναγκαίων ουσιών από και προς την φυλλική επιφάνεια, ενώ ταυτοχρόνως η διεξαγωγή των τσιμπημάτων καταστρέφει σταδιακώς την χλωροφύλλη και κατά συνέπεια την φωτοσυνθετική ικανότητα του πάσχοντος φυτού. Στην ουσία, πρακτικώς απονεκρώνεται το προσβεβλημένο τμήμα του φύλλου και τελικώς αχρηστεύεται όλο το φύλλο εάν η επίθεση είναι εκτεταμένη οπότε μπορεί να αποβληθεί από τον βλαστό πολύ εύκολα. Σε γενικευμένες προσβολές επί της φυλλικής επιφανείας το πάσχον φυτό και ιδίως το οπωροφόρο, εξασθενεί ή παρακμάζει αφού δεν μπορεί να επιτελέσει σωστά τις λειτουργίες του, ενώ στερείται πολύτιμων ενεργειακών και θρεπτικών πόρων. Αυτό σημαίνει το ότι ενδέχεται να εμφανίσει περιορισμένη ανάπτυξη, προβληματική καρπόδεση ή παραγωγή καρπών. Δυστυχώς, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες καρποφόρα δένδρα κήπων, κυρίως νεαράς ηλικίας, μαραζώνουν ή ξηραίνονται εξ αιτίας του τίγρη της απιδιάς.
Η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου εντόμου δεν είναι μία εύκολη υπόθεση, ιδίως όταν πρέπει να ενεργήσουμε μέσα σε
έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο. Ακόμα και εάν απαλλάξουμε τα φυτά μας πρόσκαιρα από αυτόν τον εισβολέα τίποτα δεν μας εγγυάται ότι δεν θα επανεμφανιστεί από αποικίες που έχει δημιουργήσει σε άλλες περιοχές. Οπότε είναι μάλλον λίγο δύσκολο το να τον καταπολεμούμε αποτελεσματικώς χωρίς να χρησιμοποιούμε συνεχώς εντομοκτόνα. Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα κατά του τίγρη έχουν εγκεκριμένα εντομοκτόνα στομάχου και επαφής, όπως κάποια πυρεθρινοειδή, τα οποία πρέπει να χρησιμοποιούνται με προφυλάξεις και μόνον όταν υπάρχει η σχετική άδεια περί εφαρμογής τους εντός του αστικού ιστού. Χρειάζεται να διενεργούνται οι ψεκασμοί κατά τρόπον έτσι ώστε να περιλούζονται κυρίως οι κάτω επιφάνειες των φύλλων. Προληπτικώς, εάν κρίνεται αναγκαίο, καλό θα ήταν να εφαρμόζονται τα φυτοφάρμακα προς το τέλος της ανοίξεως με αρχές του θέρους και προς το τέλος του θέρους με αρχές του φθινοπώρου. Δυστυχώς, άλλες αποτελεσματικές προληπτικές ενέργειες δυσκόλως μπορούν να διεξαχθούν σε έναν κήπο με απόλυτη ασφάλεια, διότι ο τίγρης είναι ένα έντομο το οποίον προσβάλλει ένα φυτό είτε είναι υγιές, είτε εξασθενημένο. Επιπροσθέτως, το ότι δραστηριοποιείται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων τον προστατεύει από το άμεσο ηλιακό φως. Στην ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ συστήνουμε τουλάχιστον να αποκόπτονται και να καταστρέφονται κατά το δυνατόν τα άχρηστα τμήματα των φυτών με καλοακονισμένα εργαλεία για να αερίζεται επαρκώς το εσωτερικό της κόμης, καθώς και να απομακρύνονται από το έδαφος όλα τα άχρηστα κλαδιά. Επίσης, όσες φίλες και όσοι φίλοι της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ επιδιώκουν μία πιο οικολογική ή ακίνδυνη καταπολέμηση συστήνουμε να χρησιμοποιείται ακόμα και σαπουνόνερο, αλλά δεν υπάρχει εγγύηση ικανοποιητικής αποτελεσματικότητος. Το σαπουνόνερο πιθανώς να μπορεί να προσβάλλει κυρίως τις ευαίσθητες προνύμφες όταν αλλάζουν το δέρμα τους και όχι όλον τον πληθυσμό, αφού το σώμα του τίγρη αυτοπροστατεύεται από ειδικώς διαμορφωμένο εξωτερικό ιστό.
Δυστυχώς, ο τίγρης αχλαδιάς είναι ένα από παράσιτα έντομα φυτών με πολύ γερές άμυνες κατά την καταπολέμησή του. Η παρουσία του σε ιδιωτικούς και ιδιόχρηστους κήπους εντός του αστικού ή περιαστικού περιβάλλοντος μάλλον δεν αποτρέπεται πλήρως και οι συγκεκριμένοι χώροι πρασίνου δεν ενδείκνυνται για δραστικές φυτοπροστατευτικές επεμβάσεις, αφού κάτι τέτοιο ενδεχομένως να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των χρηστών τους και των περιοίκων.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων