Διά τροφοπενίες φυτών, την τροφοπενία βορίου εις τα κηπευτικά ή boron deficiency και τη σχέση που έχει το βόριο με την ένδεια φυτών, αυτό το κείμενο από τα άρθρα κηποτεχνίας και τα άρθρα κήπου διά την κατασκευή και συντήρηση κήπων, την αρχιτεκτονική κήπων, τη διαμόρφωση κήπου ή το αυτόματο πότισμα κήπου, προσδιορίζει σχετικές κηπουρικές εργασίες ή συμβουλές κηπουρικής. Όπως ισχύει διά τα υπόλοιπα κείμενα ή τα ΑΡΘΡΑ ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, έτσι και το παρόν άρθρο τελεί αυστηρώς υπό το καθεστώς νομικής προστασίας βάσει συμβολαιογραφικής πράξεως και σύννομων τεχνολογικών μέτρων προστασίας και διατάξεων ευρωπαϊκών Οδηγιών, νομικής βάσεως και του Νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και πολιτιστικών θεμάτων μετά των σχετικών νεωτέρων τροποποιήσεων αυτού (Ν. 2121/93, άρ. 66Α), καθώς προσδιορίζεται εις τους όρους χρήσεως του ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ της ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ.
Οι διάφορες διατροφικές διαταραχές στα κηπευτικά τα οποία καλλιεργούμε σε έναν ιδιωτικό και ιδιόχρηστο κήπο μπορούν
να σχετίζονται αδιακρίτως με όλα τα θρεπτικά στοιχεία τα οποία τροφοδοτούν τα φυτά. Οι επιπτώσεις τους ποικίλουν, ενώ δεν αποκλείεται η σοβαρή έλλειψη ή αδυναμία αξιοποιήσεως ακόμα και των δευτερευόντων στοιχείων να έχουν καταλυτική επίδραση στην προϊούσα παρακμή των φυτικών οργανισμών. Μία από τις σχετικώς συχνά εμφανιζόμενες, αλλά με ιδιαιτερότητες στην αντιμετώπισή τους τροφοπενίες φυτών, που μπορούν να παρουσιαστούν στα καλλωπιστικά φυτά του κήπου μας, αλλά και στα κηπευτικά είναι η τροφοπενία βορίου. Το βόριο, όπως έχει ενημερώσει η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ τις φίλες και τους φίλους της σε άλλα σχετικά δημοσιοποιημένα άρθρα, αποτελεί ένα από το πλήθος των ιχνοστοιχείων και μάλιστα, είναι εξαιρετικώς δυσκίνητο στους φυτικούς ιστούς. Προσλαμβάνεται από τα φυτά κυρίως μέσω του ριζικού τους συστήματος χάρις εις τα ιόντα των βορικών αλάτων τα οποία βρίσκονται στο εδαφικό υπόστρωμα. Καλό θα ήταν να διευκρινίσουμε το ότι η ποσότης του βορίου στο έδαφος τροφοδοτείται κυρίως από την υπάρχουσα οργανική ουσία, αλλά και την φυσική αλλοίωση των ιζηματογενών πετρωμάτων. Το βόριο χαρακτηρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα ιχνοστοιχεία γιατί ο ρόλος τον οποίο διαδραματίζει στη φυσιολογική λειτουργία των φυτικών οργανισμών είναι πολύπλευρος και απολύτως αναγκαίος για την ευημερία τους.
Σε γενικές γραμμές το βόριο χρησιμεύει στην διαμόρφωση του γενετικού υλικού των φυτών, στην επιτυχή ολοκλήρωση διαφόρων μορφών πρωτεϊνοσυνθέσεως, αλλά και στην εκδήλωση κυτταρικών λειτουργιών. Επιπροσθέτως, με τις χημικές ενώσεις τις οποίες σχηματίζει μέσα στην μάζα των φυτικών ιστών, διευκολύνει την κυκλοφορία αναγκαίων οργανικών ενώσεων διά μέσω των κυτταρομεμβρανών. Παραλλήλως, συμμετέχει αποφασιστικώς στην αποτελεσματική λειτουργία των μηχανισμών οι οποίοι στοχεύουν στην ορθολογική χρήση και οικονομία των υδάτινων αποθεμάτων στη μάζα των φυτικών ιστών. Η παρουσία του βορίου συνδέεται επίσης με την ανθοφορία, την επιτυχή καρπόδεση και κυρίως, με την φυσιολογική ανάπτυξη της επιφανείας των βλαστών και των ριζών κυρίως κατά το μήκος τους. Αξιοποιείται σε μικρές ποσότητες από το κάθε φυτό. Όμως, ακόμα και εντός του εδάφους η συνολική συγκέντρωσή του όταν κρίνεται αναμενόμενα φυσιολογική είναι εντυπωσιακώς μικρή. Για αυτόν τον λόγο οποιαδήποτε, έστω και ελαχίστη, διατάραξή της μπορεί να οδηγήσει εύκολα αναλόγως είτε σε τροφοπενία, είτε αντιθέτως σε τοξικότητα.
Πάρα πολλά φυτά και κυρίως κηπευτικά, όπως το αγγούρι, είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα στην τροφοπενία βορίου. Επειδή,
όπως προαναφέραμε, το βόριο είναι ένα πολύ δυσκίνητο στοιχείο, την τροφοπενία του θα την παρατηρήσουμε αρχικώς στα ακραία τμήματα των βλαστών τα οποία ανακόπτουν την ανάπτυξή τους και στα νεώτερης ηλικίας φύλλα. Ξεκινώντας κατά κανόνα από την περιφέρειά τους τα φύλλα παρουσιάζουν χλωρώσεις οι οποίες σταδιακώς επιτείνονται, ώστε να μεταχρωματίζονται σε μελανοκαστανές σαν κάποιος να τα έχει κάψει. Επιπροσθέτως, αυτά τα φύλλα εμφανίζονται καχεκτικά, ζαρωμένα, περιορισμένου μεγέθους και κάπως πιο σκληρά στην αφή. Όσο προχωράει η πάθηση μπορεί να εμφανίζονται τόσο στους μίσχους των φύλλων, όσο και στους βλαστούς, μικρής ή μεγάλης επιφανείας περιοχές οι οποίες τείνουν να μοιάζουν με πολυκαιρισμένο φελλό. Στον βλαστό των κηπευτικών αυτές οι ωχροκάστανες φελλοποιημένες περιοχές ίσως έχουν πολυάριθμες σχισμές με τη μορφή βοθρίων από όπου ξεπροβάλλουν παραμορφωμένοι εσωτερικοί φυτικοί ιστοί. Από την άλλη μεριά, η ανθοφορία υποβαθμίζεται αισθητώς και συνοδεύεται από εκτεταμένη ανθόπτωση, οι καρποί υποφέρουν από νανισμό εμφανίζοντας φελλοποιημένες αυλακώσεις σαν κέντημα στην εξωτερική επιφάνειά τους με πιθανές κολλώδεις εκκρίσεις ή αφυδατωμένα και φελλοποιημένα εσωτερικά τμήματα, οι ρίζες και το υπέργειο τμήμα του πάσχοντος φυτού δεν έχουν την αναμενόμενη ανάπτυξη, ενώ πολλά ακραία νεώτερα τμήματα των βλαστών μπορεί να μεταχρωματίζονται με σκουρόχρωμες αποχρώσεις ώσπου τελικώς να μαραθούν.
Οι αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν σε τροφοπενία βορίου είναι αρκετές. Μεγάλη σημασία έχει η διατάραξη της εδαφικής οξύτητος κατά την οποία το pH αρχίζει να υπερβαίνει τις 6,5 μονάδες. Επίσης όταν το έδαφος είναι ελαφρύ ή αλκαλικό ή όταν υφίσταται υπερβολικές εκπλύσεις εξ αιτίας υπερβολικών αρδεύσεων ή καιρικών φαινομένων, τότε μπορεί να στερήσει το βόριο στα φυτά. Άλλοι ικανοί παράγοντες να δημιουργήσουν προβλήματα στην αξιοποίηση του βορίου είναι η απώλεια οργανικής ουσίας από το εδαφικό υπόστρωμα, καθώς και η αλόγιστη λίπανση, κυρίως με ασβεστούχα λιπάσματα. Δεν θα πρέπει να λησμονείται και η περίπτωση κατά την οποία το βόριο λειτουργεί ανταγωνιστικώς ως προς την παρουσία άλλων στοιχείων, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του αζώτου, του καλίου ή του σιδήρου, οπότε χρειάζεται σχετική μέριμνα κατά τις λιπάνσεις.
Σε γενικές γραμμές η τροφοπενία βορίου καθίσταται πιο ευδιάκριτη σε περιόδους κατά τις οποίες τα κηπευτικά φυτά
υφίστανται την επίδραση αζωτούχων και καλιούχων λιπάνσεων εξ αιτίας του φαινομένου του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείων και της επιδράσεώς τους στη νέα βλάστηση και ανθοφορία. Έτσι, προκειμένου να αντιμετωπισθεί αυτή η τροφοπενία χρειάζεται αρχικώς να εντοπισθεί η αιτία που την προκάλεσε. Στη συνέχεια πρέπει να γίνει χρήση σκευασμάτων με βόρακα ή άλλων ουσιών με βόρακα είτε από το έδαφος, είτε διαφυλλικώς. Όμως, στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε το ότι η θεραπεία μπορεί να είναι επίπονη και να προξενήσει έντονους πονοκεφάλους κατά τη συντήρηση κήπων διότι η εφαρμογή των σχετικών σκευασμάτων πρέπει να γίνει με απίστευτα εξαιρετικώς μεγάλη προσοχή ή ακρίβεια, αφού και η παραμικρή παρέκκλιση από τα απαιτούμενα όρια εφαρμογής μπορεί να προξενήσει πανεύκολα επικίνδυνη τοξικότητα.
Κλείνοντας, η ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ θα ήθελε να επισημάνει το ότι σε προληπτικό επίπεδο πρέπει να μεριμνούμε ώστε να μην δημιουργούμε με τις ενέργειές μας τις αιτίες για την τροφοπενία βορίου. Κυρίως, όμως, συστήνουμε σε ερασιτεχνικό επίπεδο να μην γίνονται προληπτικοί ψεκασμοί βορίου την άνοιξη ή το φθινόπωρο εν γένει στα φυτά των κήπων μας εάν δεν υπάρχει κατάλληλο ιστορικό τροφοπενίας ή εάν δεν είμαστε απολύτως σίγουροι για τις δοσολογίες των μειγμάτων που θα χρησιμοποιήσουμε γιατί το αποτέλεσμα θα είναι να δημιουργήσουμε επιπλέον προβληματικές καταστάσεις.
2009 έως σήμερα ©ΑΝΘΑΝΑΣΣΑ, Πρωτότυπες Κηποτεχνικές Διαμορφώσεις Ιδιωτικών Και Ιδιόχρηστων Κήπων